راگ پول (RugPull) یکی از شیوه های جدید کلاهبرداری در فضای ارزهای دیجیتال است. در این روش، تیم توسعه پروژه ای با وعده های فریبنده و دستکاری بازار، باعث افزایش ناگهانی قیمت توکن این پروژه می شود. اما پس از آنکه خریداران سرمایشان را وارد بازار کردند، دارایی آنان را به سرقت می برند و سرمایه گذاران را با دارایی های بی ارزش و بدون پشتوانه تنها می گذارند!
این کلاهبرداری معمولا سرمایه گذارانی را هدف قرار می دهد که با امید پولدار شدن در یک شب، تمایل دارند سرمایه شان را زودتر از دیگران به پروژه های داغ و پرسروصدای جدید برسانند. دلیل عجله این افراد در سرمایه گذاری احتمال کسب سود چند برابری بعد از رشد پروژه است. سروصدای پروژه های دیفای یا امورمالی غیرمتمرکز (DeFi)، توکن های غیرمثلی (NFT)، متاورس و وب 3.0 باعث شد کلاهبرداری بتوانند از اشتیاق فراوان کاربران در این فضا سوءاستفاده کنند.
در این میان، نبود قوانین و دانش کافی کاربران ارزهای دیجیتال نیز کار را برای مجرمان راحت تر کرد. بر اساس گزارش پایان سال چینالیسیس (Chainalysis)، حدود 37 درصد از کلاهبرداری ها در سال 2021 با شیوه راگ پول انجام شد. جالب است بدانید این میزان در سال 2020، تنها 1 درصد بود.
در حال حاضر، اغلب پروژه های دیفای بیمه و تضمین مشخصی برای کاربرانشان ارائه نمی کنند. به همین دلیل، سرمایه گذارانی که با این نوع کلاهبرداری پولشان از دست می رود، بعید است بتوانند آن را دوباره به دست بیاورند. بنابراین، اگر قصد دارید روی پروژه های دیفای سرمایه گذاری کنید، پیشنهاد می کنیم تا پایان این مطلب با ما همراه باشید تا آگاهی بیشتری تا پایان این مطالب با ما همراه باشید تا آگاهی بیشتری در این زمینه پیدا کنید.
آشنایی با راگ پول و نحوه کارکرد آن
راگ پول (rug pull) نوعی کلاهبرداری ارزهای دیجیتال در فضای دیفای است که در آن، بنیانگذاران پروژه ای جعلی با سوء استفاده از اعتماد سرمایه گذاران اولیه، پول زیادی جمع آوری و سپس، بدون ارائه محصول صحنه را ترک می کنند.
راگ پول در لغت به معنای “کشیدن فرش از زیر پای کسی” یا به اصطلاح “پشت کسی را خالی کردن” است. در دنیای ارز دیجیتال هم، کلاهبرداران با انجام راگ پول در حقیقت پشت سرمایه گذاران پروژه را خالی می کنند و آنان را با توکن های بی ارزش و جعلی تنها می گذارند.
بد نیست به این مطلب اشاره کنیم که راگ پول را می توان نوعی کلاهبرداری های خروج یا اگزیت اسکم (Exit Scam) به حساب آورد. در اگزیت اسکم نیز، بنیانگذاران پروژه پول کاربران را به جیب می زنند و ناپدید می شوند. اما موضوع مشترک در تمامی این کلاهبرداری ها جلب اعتماد کاربران ناآگاه و سوءاستفاده از آنان است.
اغلب راگ پول ها به این شکل شروع می شوند که تیم پشتیبان پروژه با روش های مختلف بازاریابی از طریق شبکه های اجتماعی و اینفلوئنسرها، نام پروژه خود را بر سر زبان ها می اندازند. سپس، توکن خود را در یکی از صرافی های غیرمتمرکز مانند یونی سواپ (Uniswap) یا پنکیک سواپ (Pancake Swap) فهرست و آن را با توکن ارزشمند دیگری همچون اتر یا بایننس کوین جفت می کنند.
گام بعدی برای این افراد ایجاد نقدینگی در بازار است. نقدینگی تضمین می‌کند که به‌اندازه کافی توکن برای خرید و فروش در بازار وجود دارد. تزریق نقدینگی می تواند قیمت توکن پروژه را پامپ و توجه افراد بیشتری را جلب کنند.
ره صد ساله در یک شب؟!
وسوسه “پولدار شدن در یک شب” باعث می شود برخی با امید کسب سودهای نجومی این توکن ها را بخرند و در نتیجه، باعث افزایش حباب قیمت این دارایی ها شوند. در چنین شرایطی، سرمایه گذاران در برابر خود سودهای چند هزار‌درصدی را می بینند و همین وسوسه می تواند افراد بیشتری را به پروژه جذب کند.
پس از اینکه قیمت توکن به اندازه کافی افزایش یافت، بنیانگذاران نقدینگی استخر توکن را خارج می کنند و کوین های ارزشمندی همچون اتر را به جیب می زنند و همراه با سرمایه جمع آوری شده ناپدید می شوند. در‌پایان، تنها سرمایه گذارانی باقی می مانند که حجم زیادی توکن بی‌ارزش و بدون پشتوانه را خریدند.
مثالی برای پروژه های راگ پول
البته نباید فراموش کرد که این مراحل ممکن است ساده تر یا حتی پیچیده تر از آنچه گفتیم، انجام شود. برای مثال، ممکن است قراردادهای هوشمند پروژه با هدف به دام اندزی قربانیان، فرایند برداشت یا فروش دارایی را محدود کنند. یکی از نمونه های مشهور، کلاهبرداری توکن اسکوئید (Squid) بو. این پروژه با سوءاستفاده از شهرت سریال پرمخاطب بازی مرکب (Squid Game) توانست در مدت کوتاهی به رشد 45,000 درصدی برسد. با این حال پس از چند روز، بنیانگذاران حجم زیادی از توکن ها را به یکباره فروختند. در‌حالی که سایر سرمایه گذاران نمی توانستند توکن های خود را بفروشند. در‌نهایت، بازار به وضعیتی رسید که در نمودار زیر مشاهده می کنید.
چگونه می توان پروژه های راگ پول را تشخیص داد؟
یکی از موضوعات مهم تشخیص پروژه های راگ پول است. در این بخش، قصد داریم به چند نکته اشاره کنیم که می تواند در زمان سرمایه گذاری به کمک شما بیایند.
-
نقدینگی محدودیت زمانی ندارد
پروژه های راگ پول معمولا قفل زمانی برای نقدینگی توکن ندارند. در حالت عادی، توسعه دهندگان پروژه باید با استفاده از قراردادهای هوشمند قفل زمانی بلندمدتی (اغلب بین 3 تا 5 سال) روی بخش زیادی از نقدینگی پروژه ایجاد کنند تا نشان دهند هیچ امکانی برای خروج نقدینگی و بی ارزش کردن دارایی سرمایه گذاران وجود ندارد.
نبود قفل زمانی برای نقدینگی یکی از شیوه های اصلی به منظور سرقت سرمایه کاربران است. علاوه بر‌این، درصد و میزان نقدینگی قفل شده هم اهمیت دارد. در حالت ایده آل، ارزش قفل شده در پروژه (TVL) باید حدود 90 تا 100 درصد از مجموع کل توکن ها باشد. معمولا هر چه میزان ارزش قفل شده در پروژه بیشتر باشد، با پروژه مطمئن تری رو به رو هستیم.
-
هویت توسعه دهندگان این پروژه ها جعلی و ناشناس است
میزان اعتبار توسعه دهندگان و فعالیت آنان در فضای ارزهای دیجیتال را بررسی کنید. ببینید تیم توسعه این پروژه توانایی و تخصص ویژه ای برای تحقق وعده های خود دارند یا خیر. اگر با توسعه دهندگان ناشناسی رو به رو هستید که از شما می خواهند بدون هیچ گونه پرسش و پاسخی روی پروژه شان سرمایه گذاری کنید، به احتمال فراوان با پروژه کلاهبرداری مواجه هستید.
همچنین در بیشتر اوقات، کلاهبرداران امکان ثبت نظر در حساب شبکه های اجتماعی خود را می بندند و اجازه نمی دهند نظر غیرمرتبط با تبلیغ پروژه مطرح شود. سعی کنید سابقه و میزان فعالیت و دنبال کنندگان این افراد در شبکه های اجتماعی را بررسی کنید. توجه کنید که ممکن است تیم پروژه پروفایل هایی جعلی در شبکه هایی همچون لینکدین ساخته باشند. در این صورت، جدید بودن حساب اجتماعی و تعداد اندک دنبال کنندگان و تعامل نداشتن با آنان می تواند زنگ خطر را برایتان به صدا درآورد.
-
پروژه وعده سودهای نجومی می دهد
پروژه های کلاهبرداری دیفای اغلب با وعده پاداش های چند هزار درصدی وارد میدان می شوند تا در مدت زمانی نسبتا کوتاهی پول زیادی جمع آوری کنند. با وجود این، در اکثر پروژه ها سودهای کلان اغلب غیرمنطقی و ناپایدار هستند. بنابراین، پیشنهاد می کنیم به وعده سودهای نجومی مشکوک باشید. به طورکلی، حتی اگر با کلاهبرداری هم رو به رو نباشید، سود بیش‌از‌حد همواره با ریسک بسیاری همراه است. هرگاه با وعده ای مواجه شدید که بیش از حد عالی به نظر میرسید به آن شک کنید!
-
پروژه توسط تیم حرفه ای ارزیابی نکرده است
پروژه های ارز دیجیتال و قراردادهای هوشمند آنها را اغلب پیش از عرضه یکی از شرکت های امنیتی مستقل بررسی می کند. کدها و قراردادهای هوشمند بررسی نشده ممکن است با باگ ها و مشکلاتی متعددی همراه باشند. این موضوع به کلاهبرداران اجازه می دهد به راحتی سرمایه افراد را به سرقت ببرند. مسئله قفل شدن نقدینگی که پیش تر به آن اشاره کردیم، یکی از نکاتی است که در این ارزیابی ها بررسی می شود.
نکته مهمی که حتما باید مد نظر قرار دهید، این است که خودتان هم گزارش های مرتبط با بررسی ها را به دقت بخوانید و به این موضوع اکتفا نکنید که پروژه ادعا می کند قبلا ارزیابی شد. اگر گزارش های موجود را به دقت مطالعه کنید، این احتمال وجود دارد که می توانید نشانه هایی از جعلی بودن پروژه را بیابید.
-
پروژه نوآوری خاصی را با خود به همراه ندارد
از آن جا‌که هدف پروژه های کلاهبرداری ماندگاری و توسعه و پیشرفت نیست، سازندگان آن ها نیز برای ایجاد تغییر و ارائه راه حل برای مشکلات موجود تلاشی نمی کنند. بیشتر اوقات، مجرمان حتی وبسایت باکیفیتی راه اندازی نمی کنند و نمای وبسایت پروژه اغلب تکراری و با تقلید از وبسایت های دیگر طراحی می شود.
علاوه بر‌این، وایت پیپرهای این پروژه های جعلی مبهم هستند و ایده تازه ای مطرح نمی کنند. اغلب این وایت پیپرها کوتاه (احتمالا کمتر از 20 صفحه) و کپی از وایت پیپرهای دیگر هستند. معمولا این وایت پیپرها راهکار نوآورانه ای ندارند. دقت کنید که در پروژه های غیرمجرمانه، وایت پیپرها معمولا با آمارها و نمودارها و تصاویری همراه با جزئیات عرضه می شوند و با طرح مشکلی خاص، راه حل‌های جدیدی ارائه می دهند.
-
بخش عمده توکن ها در دست عده ای مخصوص قرار دارد
اگر قیمت توکن های پروژه در حال جهش هستند اما حجم عظیمی از این توکن ها فقط در دست افراد معدودی قرار دارد، احتمالا با پروژه ای کلاهبردار مواجه هستیم. تمرکز توکن ها در اختیار افراد محدود می تواند به بنیانگذاران اجازه دهد قیمت توکن را دستکاری کنند و سرمایه گذاران ناآگاه را فریب دهند. حتی اگر 20 درصد توکن به صورت متمرکز در دست یک یا چند فرد خاص باشد، فروش یکباره این توکن ها می تواند قیمت را دچار افت شدید کند.
به طور کلی، می توانید این نکته را مدنظر قرار دهید که هیچ کیف پولی نباید بیش از 5 درصد از عرضه توکن را در اختیار داشته باشد. مگر اینکه مطمئن شوید قفل زمانی دارد. مرورگرهای بلاک چین همچون اتراسکن (Etherscan) یا بی اس سی اسکن (BSCscan) می توانند به شما کمک کنند تا اطلاعات بیشتری درباره تعداد دارندگان و نحوه توزیع توکن به دست آورید.
نتیجه گیری
در این مقاله با راگ پول، یکی از شیوه های نوین کلاهبرداری در فضای دیفای، آشنا شدیم و راهکارهایی را مرور کردیم که می توانند به ما در تشخیص این کلاهبرداری ها کمک کنند. با این حال، باید توجه کنید که می توانید به ما در تشخیص این کلاهبرداری ها کمک کنند. با این حال، باید توجه کنید که رعایت تمامی این نکات نیز نمی تواند به تنهایی ضامن امنیت تمام و کمال دارایی هایتان باشد. زیرا با هر گامی که این صنعت در مسیر پیشرفت فناوری های مختلف بر می دارد، راه های جدیدی پیش پای مجرمان قرار می دهد.
فراموش نکنید احتیاط بهترین راهنمای شما در زمان سرمایه گذاری در پروژه های ناآشنا خواهد بود. هرگز مبالغ کلان را به یکباره وارد هیچ پروژه جدیدی نکنید. پیش از ورود سرمایه کلان به هر پروژه، مبالغی بسیار اندک از توکن را بخرید. سپس بلافاصله بفروشید. فقط در صورتی که پس از چند بار خرید و فروش از نبود محدودیت فروش اطمینان یافتید، طبق استراتژی خود سرمایه گذاری کنید. در نهایت، توصیه همیشگی ما برای هر نوع سرمایه گذاری این است که حتما خودتان تحقیق کنید. تصمیم گیری عاقلانه و آگاهانه می تواند بزرگترین سلاح شما علیه هرگونه کلاهبرداری از جمله راگ پول باشد.
