در دنیای پرنوسان و پیچیده بازارهای مالی، داشتن یک روش تحلیلی که بتواند الگوهای قیمتی و رفتار سرمایه‌گذاران را پیش‌بینی کند، ارزش بالایی دارد. بسیاری از تریدرها و تحلیلگران به دنبال راهکاری هستند که بتواند سیگنال‌های دقیقی را برای ورود و خروج از بازار ارائه دهد، برهمین اساس روش‌ها و ابزارهای مختلفی برای شناسایی نقاط ورود و خروج به بازار طراحی شده است. یکی از این روش‌ها که به دلیل ساختار منظم و قابلیت پیش‌بینی آن بسیار مورد توجه قرار گرفته، نظریه امواج الیوت است.
امواج الیوت به عنوان یکی از روش‌های تحلیل تکنیکال شناخته می‌شود که براساس الگوهای تکراری و سیکل رفتاری در بازار، طراحی شده است. از همین رو از دهه‌ها پیش توسط تریدرها و تحلیلگران بازارهای مالی برای شناسایی روندها و پیش بینی نوسانات قیمت مورد استفاده قرار می‌گرفت. با در نظر داشتن این موضوع در ادامه مقاله قصد داریم به توضیح کامل‌تری در خصوص امواج الیوت بپردازیم.
امواج الیوت چیست؟
امواج الیوت یکی از روش‌های محبوب در تحلیل تکنیکال بازارهای مالی است که رفتار قیمت‌ها را در قالب الگوهای تکرار شونده بررسی می‌کند. نظریه امواج الیوت در دهه 1930 توسط فردی به نام رالف نلسون الیوت توسعه داده شد. رالف نلسون الیوت بر این باور بود که بازارهای مالی، حتی با وجود نوسانات و بی‌نظمی‌های ظاهری، الگوهای مشخصی را دنبال می‌کنند. این الگوها به دلیل روان شناسی و رفتار جمعی معامله‌گران شکل می‌گیرند و در قالب مجموعه‌ای از امواج صعودی و نزولی ظاهر می‌شوند. امواج الیوت انواع متفاوتی دارد که تحلیلگران با شناسایی و تحلیل این امواج، می‌توانند نقاط احتمالی بازگشت قیمت را پیش بینی کرده و تصمیمات بهتری در خصوص معاملات خود بگیرند.
انواع امواج الیوت
همانطور که در بخش بالا به آن اشاره کردیم تحلیل گران و معامله گران با شناسایی امواج موج الیوت می‌توانند تصمیمات بهتری در خصوص معاملات خود بگیرند. برهمین اساس بهتر است بدانید که طبق نظریه امواج الیوت، دو نوع موج اصلی وجود دارد که این موج، امواج پیشرو و امواج اصلاحی است. به صورت کلی هر یک از این دو موج، خود شامل زیرمجموعه‌ای از امواج فرعی هستند که تحلیلگران برای پیش‌بینی بهتر حرکت قیمت‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند. از همین رو شناخت انواع امواج الیوت به معامله‌گران کمک می‌کند تا درک دقیق‌تری از نقاط برگشت و ادامه‌ی روند در بازار داشته باشند و استراتژی‌های موثری را برای خرید و فروش دارایی‌های خود به‌کار گیرند.
امواج پیشرو (Impulse Waves): این امواج در جهت روند اصلی بازار حرکت می‌کنند و از پنج موج تشکیل شده است که سه موج با جهت روند اصلی و دو موج در جهت مخالف روند اصلی حرکت می‌کنند. با در نظر داشتن این موضوع بسیاری از سرمایه گذاران و معامله گران حرفه‌ای بر این باورند که این الگو بیانگر روند صعودی یا نزولی در بازار است.
اما به صورت قطعی نمی‌توان با بررسی این امواج روند بازار را پیش بینی کرد و برای داشتن تحلیل دقیق باید از سایر ابزارهای تحلیل تکنیکال برای تحلیل روند قیمتی بازار استفاده کنند. با این حال Impulse Waves نشان دهنده قدرت روند هستند و با تشکیل یک الگوی پنج موجی به معامله گران نشانه‌هایی از ادامه یا پایان روند را می‌دهند. در این ساختار، معمولا موج سوم قوی‌ترین موج است و اغلب از بقیه موج‌ها طولانی‌تر است.
امواج اصلاحی (Corrective Waves): این امواج برخلاف روند اصلی حرکت می‌کنند و شامل سه موج هستند که دو موج با جهت مخالف روند اصلی و یک موج هم جهت با روند اصلی حرکت می‌کند. الگوهای اصلاحی به معامله گران کمک می‌کنند تا نقاط اصلاح یا استراحت بازار را شناسایی کنند. البته امواج اصلاحی ممکن است کوتاه‌تر و پیچیده‌تر از امواج پیشرو باشند و الگوهای مختلفی مانند زیگزاگ، فلت و مثلث را شکل دهند.
مزایا و معایب امواج الیوت
اکنون که با مفهوم امواج الیوت آشنا شدید بهتر است بدانید که امواج الیوت به کاربران این امکان را می‌دهد تا به پیش بینی دقیق‌تر روندهای قیمتی بپردازند. این روش با شناسایی الگوهای مشخص به معامله گران کمک می‌کند تا بهترین نقاط ورود و خروج را شناسایی کند. این موارد تنها بخشی از مزایای امواج الیوت است و از دیگر مزایا این ابزار تحلیل تکنیکال، می‌توان به این نکته اشاره کرد که امواج الیوت در بیشتر بازارهای مالی به خصوص بورس، فارکس و ارز دیجیتال کاربرد به‌سزایی دارد. البته بهتر است بدانید که امواج الیوت در کنار داشتن مزایای بسیار زیاد معایبی نیز به همراه دارد.
به صورت کلی این روش برای افراد مبتدی و تازه کار بسیار چالش برانگیز است زیرا یادگیری این روش نیاز به دانش و تجربه کافی دارد که این موضوع کمی زمان بر است. همچنین، تفسیرهای متفاوت از ساختارهای امواج ممکن است بین تحلیلگران مختلف به نتایج متناقضی منجر شود و سردرگمی ایجاد کند. در شرایطی که بازارهای مالی، با نوسانات شدیدی مواجه شوند احتمال خطا در تشخیص الگوها افزایش می‌یابد و ممکن است معامله‌گران اشتباهات گسترده‌ای در معاملات خود داشته باشند. از این‌رو می‌توان گفت که، امواج الیوت یک روش کارآمد برای تحلیل بازار محسوب می‌شود، اما دقت و تجربه کافی برای استفاده موثر از آن لازم است تا ریسک معاملات کاهش یابد.
اندیکاتور امواج الیوت
در چندین سال اخیر برای شناسایی الگوهای قیمتی امواج الیوت، اندیکاتورهای مختلفی معرفی شده است که افراد می‌توانند به کمک آن‌ها به پیش بینی شرایط بازار بپردازند. به صورت کلی اندیکاتور (Indicator) ابزاری در تحلیل تکنیکال است که از طریق داده‌های قیمتی و حجم معاملات، به تحلیلگران کمک می‌کند تا روندها، نقاط ورود و خروج و شرایط بازار را شناسایی کنند. این ابزارها معمولا با فرمول‌های ریاضی خاص، محاسباتی را انجام می‌دهند و در قالب نمودار به نمایش می‌گذارند. تعدادی از این اندیکاتورها برای شناسایی الگوهای امواج الیوت به کار می‌روند و به معامله‌گران در تشخیص مراحل مختلف روند بازار کمک می‌کنند.
با در نظر داشتن این موضوع از جمله اندیکاتورهایی که برای شناسایی امواج الیوت استفاده می‌شوند، می‌توان به اندیکاتور RSI و مکدی اشاره کرد که تغییرات حرکت قیمت را نشان می‌دهند و در شناسایی موج‌های پیشرو و اصلاحی موثر هستند. همچنین، اندیکاتور Fibonacci Retracement برای تشخیص نقاط اصلاحی و سطوح احتمالی بازگشت قیمت در امواج استفاده می‌شود. ترکیب این اندیکاتورها با تحلیل امواج الیوت به معامله‌گران کمک می‌کند تا روندهای بازار را بهتر شناسایی کنند و تصمیمات معاملاتی خود را با دقت بیشتری اتخاذ کنند.
موج شماری الیوت را از کجا شروع کنیم؟
همانطور که در بخش‌های بالا به آن اشاره کردیم امواج الیوت به شناسایی نقاط ورود و خروج در بازار می‌پردازد اما اکنون سوال اینجاست که چگونه این ابزار کاربردی می‌تواند بهترین نقطه خرید و فروش یا همان ورود و خروج را به ما نشان دهند. امواج الیوت این عملیات را به کمک موج شماری الیوت انجام می‌دهد. به صورت کلی موج شماری الیوت به فرایند شناسایی و شماره گذاری امواج در نمودار قیمت گفته می‌شود که برای پیش بینی روندهای آتی بازار و تعیین نقاط ورود و خروج ایده آل استفاده می‌شود. در موج شماری الیوت، معامله گران ابتدا به دنبال یافتن الگوی پنج موجی پیشرو (Impulse) و سه موجی اصلاحی (Corrective) در نمودار هستند.
برای شروع موج شماری، ابتدا باید یک نقطه شروع معتبر پیدا کنند؛ معمولا این نقطه در آغاز یک روند جدید، پس از یک حرکت اصلاحی یا یک بازگشت قوی قابل تشخیص است. ابتدا بهتر است با شناسایی موج اول در ابتدای روند صعودی یا نزولی شروع کنند و سپس حرکت‌های بعدی را دنبال کنند تا موج‌های دوم و سوم را تشخیص دهند. البته در نظر داشته باشید که موج سوم معمولا قوی‌ترین و بلندترین موج است و نباید کوتاه‌تر از موج‌های اول و پنجم باشد.
البته در روند موج شماری بهتر است از ابزارهایی مانند اندیکاتورهای مکدی و فیبوناچی برای تایید و تقویت شناسایی امواج استفاده کنند. در این فرایند، استفاده از تایم فریم‌های مختلف کمک می‌کند تا امواج را در مقیاس‌های مختلف بررسی و از دقت موج شماری خود اطمینان حاصل کنند. از همین رو رعایت این نکات به معامله گران کمک می‌کند تا موج شماری را با دقت بیشتری انجام دهند و تصمیمات بهتری در خصوص معاملات خود بگیرند.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی امواج الیوت و کاربردهای آن در تحلیل بازارهای مالی پرداختیم. نظریه امواج الیوت، توسط رالف نلسون الیوت در دهه 1930 توسعه یافت و این روش به تحلیل حرکات قیمت در بازار بر اساس الگوهای تکراری و چرخه‌ای می‌پردازد. این نظریه بر این اساس استوار است که حرکت قیمت‌ها تحت تاثیر احساسات و رفتارهای انسانی قرار دارد و می‌تواند در قالب امواج 5 موجی و 3 موجی شناسایی شود.
نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که درک الگوهای امواج الیوت می‌تواند به سرمایه‌گذاران و تحلیلگران کمک کند تا پیش بینی‌های دقیق‌تری درباره حرکات آینده قیمت‌ها داشته باشند. علاوه بر این، امواج الیوت برای شناسایی نقاط ورود و خروج در معاملات مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، باید به این نکته توجه کرد که مانند هر روش تحلیلی دیگری، امواج الیوت نیز به تنهایی نمی‌تواند تمامی جنبه‌های بازار را تبیین کند و استفاده همزمان از دیگر روش‌های تحلیلی توصیه می‌شود. در نهایت، تسلط بر این نظریه و تمرین مستمر می‌تواند به بهبود عملکرد سرمایه‌گذاران در بازارهای مالی کمک کند.
