هیچ‌کس نمی‌تواند نقش تعیین کننده احساسات و عواطف را در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران بازارهای مالی کتمان کند. افراد با تجربه به‌خوبی می‌دانند که اگر یک معامله‌گر توان غلبه بر احساسات خود را نداشته باشد، خیلی زود سرمایه خود را از دست خواهد داد. روانشناسی بازارهای مالی به‌عنوان یک دانش تخصصی در سال‌های اخیر بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. مفاهیم مختلفی نیز در این حوزه تعریف شده‌اند که هر یک معرف شرایط خاصی از بازارهای مالی هستند.
فاد (FUD) یکی از این مفاهیم است که به‌عنوان یک تهدید جدی در کمین هر معامله‌گر تازه‌کار و باتجربه شناخته می‌شود. در این مطلب قصد داریم ضمن بررسی کم و کیف این مفهوم روانشناسی، نحوه مواجهه صحیح با آن را هم بررسی کنیم.
فاد در بازارهای مالی چیست؟ (FUD)
FUD مخفف عبارت “Fear, Uncertainty, Doubt” به‌معنی “ترس، عدم اطمینان و شک” است. از زمانی که بازارهای مالی در دنیا وجود دارند، این سه مفهوم نیز روی تصمیمات معامله‌گران سایه انداخته‌اند. اما کلمه فاد به شکل فعلی آن از سال 1975 میلادی وارد ادبیات بازارهای مالی شد.
به زبان ساده FUD شرایطی را توصیف می‌کند که موج منفی گسترده‌ای نسبت به یک دارایی، یک طبقه از دارایی‌ها و یا کل بازار مالی بین سرمایه‌گذاران به‌راه می‌افتد. دلیل اصلی چنین نگرشی نیز انتشار اخبار منفی است. گاهی اوقات اطلاعات منفی برآمده از واقعیت هستند. اما بسیاری از مواقع اخبار منتشر شده تماما کذب هستند یا به‌صورت اغراق‌آمیز دست به دست می‌شوند.
مفهوم فاد در بازار کریپتوکارنسی نسبت به سایر بازارهای مالی اهمیت بیشتری دارد؛ چرا که اولا قوانین شفاف و نظارت کارآمد روی رمزارزها در کشورهای مختلف وجود ندارد. از آن گذشته ارزهای دیجیتال فرهنگ خاصی را با خود به‌دنبال دارند که یکی از وجوه منفی آن رفتارهای گله‌ای است. انتشار یک خبر منفی از طریق شبکه‌های اجتماعی به‌صورت ویروسی بین اعضای جامعه رمزارزها می‌چرخد.
این موضوع باعث می‌شود که شاهد تصمیمات لحظه‌ای مبتنی بر هیجان در بین معامله‌گران باشیم. اتفاقی که باعث نوسانات منفی شدیدی در قیمت رمزارزها می‌شود. آن دسته از کسانی که پشت پرده انتشار اخبار دروغین در بازارهای مالی هستند، بیشترین سود را از رفتارهای غلط و هیجانی معامله‌گران می‌برند. از طرفی دیگر خیل عظیم معامله‌گران تازه‌کار هم در زمان کوتاهی بخش قابل توجهی از سرمایه خود را از دست می‌دهند.
مثال‌هایی از فاد در بازار ارزهای دیجیتال
اگر اهل پیگیری اخبار بازارهای مالی باشید، حتما مثال‌های متعددی از فاد را مشاهده کرده‌اید که هر روز در فضای رسانه‌ای منتشر می‌شوند. به‌عنوان مثال بد نیست که نیم‌نگاهی به بازار رمزارزها بیندازیم. شایعه‌هایی مبنی بر آسیب پذیری بلا‌ک‌چین‌های مهم نظیر بیت کوین و اتریوم هرازگاهی به‌گوش می‌رسند.
موضوعاتی نظیر شکایت نهادهای نظارتی در کشورهای مختلف از پروژه‌های رمزارزها همواره نقل محافل هستند. اخبار ممنوعیت معامله ارزهای دیجیتال در برخی از کشورها مدام بازنشر پیدا می‌کنند. این موارد و اخبار ریز و درشت بسیار زیاد دیگری را می‌توان روزانه در بازارهای مالی مشاهده کرد. انتخاب منابع معتبر در پیگیری اخبار به‌شما کمک می‌کند تا اطلاعات درست را از نادرست تشخیص دهید.
فاد چه زمانی رخ می‌دهد؟
FUD ممکن است در هر زمانی رخ دهد؛ اما تجربه نشان می‌دهد که بیشتر در بازارهای نزولی شاهد این پدیده هستیم. در بازارهای نزولی به‌صورت طبیعی فشار روحی و روانی نسبتا زیادی به سرمایه‌گذاران وارد می‌شود. به همین دلیل انتشار یک خبر منفی در مقیاس گسترده، می‌تواند نقش جرقه‌ای در انبار باروت را ایفا کند. این موضوع باعث می‌شود که تعداد قابل توجهی از معامله‌گران عملا تسلیم شوند و برای جلوگیری از ضرر و زیان دست به بستن پوزیشن‌های معاملاتی خود بزنند.
چگونه می‌توان با فاد در بازارهای مالی مواجه شد؟
آیا هر افت قیمتی در بازارهای مالی را می‌توان به فاد نسبت داد؟ قطعا پاسخ این سوال منفی است. واقعیت این است که تشخیص چنین پدیده‌ای در بین معامله‌گران بازارهای مالی کار ساده‌ای نیست. به‌همین دلیل شما نیاز به رعایت اصول مدیریت سرمایه دارید. این رویه می‌تواند جلوی ضرر و زیان‌های سنگین در بازارهای مالی را بگیرد.
مهم‌ترین کاری که شما به‌عنوان یک سرمایه‌گذار باید انجام دهید، داشتن استراتژی معاملاتی شخصی است. به عبارت دیگر باید بدانید چرا یک دارایی را خریداری می‌کنید و نقاط ورود و خروج شما در پوزیشن‌های معاملاتی چیست؟ اگر پاسخ مشخصی برای این سوال‌ها دارید، یعنی صاحب استراتژی معاملاتی هستید. در کنار آن پایبندی به استراتژی معاملاتی نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. این موضوع به‌شما کمک می‌کند تا از رفتارهای هیجانی ناشی از فاد در بازارهای مالی در امان بمانید.
در عین حال پیشنهاد می‌کنیم حتما منابع معتبری را برای پیگیری اخبار بازارهای مالی انتخاب کنید. هر خبر یا شایعه‌ای که در شبکه‌های اجتماعی بازنشر می‌شود، قابل اعتماد نیست و نباید مبنای تصمیم‌گیری شما باشد. سایت‌ها و صفحات رسمی پروژه‌های ارز دیجیتال یکی از بهترین منابع در اختیار شما برای دنبال کردن اخبار مرتبط با آن‌ها است. در عین حال سایت‌های خبری دیگری مانند کوین مارکت کپ و کوین تلگراف نیز جایگاه ویژه‌ای در بازار کریپتوکارنسی دارند.
تفاوت فاد و فومو چیست؟
هرگاه در بازارهای مالی صحبت از FUD به‌میان می‌آید، در کنار آن یک مفهوم دیگر به‌نام فومو (FOMO) نیز به‌چشم می‌خورد. فومو را می‌توان تحت عنوان ترس از دست دادن تعبیر کرد. اگر فاد را معادل ترس در نظر بگیریم، بهترین جایگزین برای فومو نیز حرس و طمع است. در واقع مفهوم فومو در بازارهای صعودی بیشتر مطرح می‌شود. جایی که سرمایه‌گذاران به طمع از دست دادن فرصت‌های کسب سود، بدون در نظر گرفتن عوامل بنیادی و تکنیکال تصمیم به خرید یک دارایی می‌گیرند. با این توضیح می‌شود گفت که فاد و فومو به‌نوعی دو مفهوم در مقابل و متضاد با هم هستند.
کلام پایانی
در این مطلب بررسی کردیم که فاد چیست، چه تفاوتی با فومو دارد و چگونه می‌توان با آن مواجه شد. فرقی نمی‌کند که به‌تازگی وارد بازارهای مالی شده‌اید یا سال‌هاست که تجربه سرمایه‌گذاری دارید. باید توجه داشته باشید که فاد به‌عنوان یک تهدید روان‌شناختی جدی در کمین همه فعالان بازارهای مالی از جمله بازار ارز دیجیتال است. اگر می‌خواهید از این تهدید در امان بمانید، باید دائما تلاش کنید و بر دانش تخصصی خود بیفزایید. از ان گذشته روی تقویت جنبه‌های روحی و روانی خود نیز کار کنید تا در بزنگاه‌ها توانایی کنترل رفتارهای هیجانی را داشته باشید.
