تحلیل تکنیکال یکی از روش‌هایی است که معامله‌کران برای انجام سرمایه‌گذاری پرسودتر و مطمئن‌تر از آن استفاده می‌کنند. در تحلیل تکنیکال نیز ابزارهای مختلفی وجود دارند که به داشتن یک تحلیل دقیق‌تر و قابل اعتماد کمک می‌کنند. یکی از این ابزارها، اندیکاتور RSI یا شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index) است. این اندیکاتور توسط عده زیادی از تحلیلگران برای بررسی سرعت تغییرات قیمتی و تشخیص واگرایی‌ها استفاده می‌شود. از این رو، اندیکاتور RSI یکی از پرکاربردترین ابزارهای تحلیل تکنیکال در بازارهای مالی است. در این مقاله قصد داریم شما را با آموزش اندیکاتور RSI آشنا کنیم تا با کاربردهای اندیکاتور RSI، نحوه استفاده از آن، تنظیمات RSI و نمونه‌های مشابه آن آشنا می‌شویم.
- اندیکاتور RSI چیست؟
- کاربرد اندیکاتور شاخص قدرت نسبی
- نحوه استفاده از اندیکاتور RSI
- تنظیمات اندیکاتور RSI
- اندیکاتورهای مشابه RSI
- اندیکاتور Stochastic RSI چیست؟
اندیکاتور RSI چیست
شاخص قدرت نسبی یا اندیکاتور RSI، یکی از مهم‌ترین ابزارهایی است که برای تحلیل تکنیکال مورد استفاده قرار می‌گیرد. با کمک این اندیکاتور، می‌توانیم اطلاعاتی را درباره وضعیت قیمتی در زمان گذشته و حال به دست آوریم و سیگنال‌هایی را برای آینده قیمت یک دارایی دریافت کنیم. اندیکاتور RSI عددی بین 0 و 100 را به ما نشان می‌دهد که به سه محدوده 0-30 (اشباع فروش)، 30-70 (حد معمول) و 70-100 (اشباع خرید) تقسیم می‌شود. علاوه بر این نواحی حمایتی و مقاومتی نیز در قالب سطوح مضرب 10 قابل مشاهده اند.
این اندیکاتور به عنوان یک اسیلاتور عمل می‌کند و در محدوده‌ای خارج از نمودار (پایین نمودار) در اختیار شما قرار می‌گیرد. در بخش‌های بعدی که با کاربردها، نحوه استفاده و تنظیمات اندیکاتور RSI آشنا شوید، می‌توانید به درک بهتری از آن برسید.
کاربرد اندیکاتور شاخص قدرت نسبی
تا کنون ابزارهای زیادی برای تحلیل تکنیکال ساخته شده‌اند. با این حال اندیکاتور RSI نسبت به بسیاری از آن‌ها پرکاربردتر و پرطرفدارتر است. ویژگی‌های کارآمد این اندیکاتور، دلیل استفاده زیاد از آن را به خوبی بیان می‌کند.
این اندیکاتور، ضعف و قوت یک بازار مالی مشخص در گذشته و حال را به نمایش می‌گذارد. این ضعف و قوت، به قیمت بسته شدن کندل در بازه زمانی (Timeframe) تعیین شده مربوط است. بنابراین، می‌توانیم از آن برای مشاهده سرعت تغییر قیمت در بازه زمانی مشخصی کمک بگیریم. از طرفی، مقایسه روند این اندیکاتور می‌تواند به ما نشانه‌هایی از واگرایی و احتمال تغییرات قیمتی را نیز بدهد. عددی که اندیکاتور RSI به ما نشان می‌دهد بسته به وضعیت گذشته و محدوده آن (اشباع خرید-فروش) حائز اهمیت است.
نحوه استفاده از اندیکاتور RSI
اکنون که کاربردهای اندیکاتور RSI را می‌دانید، یادگیری نحوه استفاده از آن راحت‌تر است. برای استفاده از اندیکاتور شاخص قدرت نسبی، نمودار یک دارایی مثل بیت کوین را در یکی از پلتفرم‌های تحلیل تکنیکال (مثلا TradingView) را باز کنید. در نوار بالای صفحه موارد مختلفی را مشاهده می‌کنید که یکی از آن‌ها با نام Indicators قابل رویت است. با کلیک روی این گزینه، فهرستی از اندیکاتورها برای شما باز می‌شود. در بخش Search می‌توانید عبارت RSI یا Relative Strength Index را جستجو کنید و روی اولین گزینه‌ای که نمایش داده می‌شوذ کلیک کنید.
اکنون اندیکاتور RSI را در قالب یک نمودار سه بخشی در زیر نمودار اصلی دارایی مشاهده می‌کنید. در صورتی که عدد این شاخص بالای 70 باشد، این یعنی بازار دارایی مورد نظر ما در منطقه اشباع خرید قرار دارد و احتمال کاهش قیمت دارایی وجود دارد. در صورتی که این عدد زیر 30 باشد، بازار در منطقه اشباع فروش قرار دارد و می‌توانیم انتظار رشد آن را داشته باشیم.
علاوه بر این، امکان وجود واگرایی نیز در حالات مختلفی وجود دارد. این واگرایی زمانی حاصل می‌شود که نمودار قیمت و نمودار اندیکاتور RSI در شرایط مختلفی قرار داشته باشند. بر اساس هر موقعیت ممکن، واگرایی می‌تواند حالت صعودی یا نزولی به خود بگیرد. در فهرست زیر، انواع حالات واگرایی صعودی و نزولی حاصل از شرایط اندیکاتور RSI و نمودار قیمتی را مشاهده می‌کنید.
- واگرایی مثبت مخفی: HL در نمودار قیمت – LL در نمودار اندیکاتور
- واگرایی مثبت ضعیف: LL در نمودار قیمت – EL در نمودار اندیکاتور
- واگرایی مثبت معمولی: EL در نمودار قیمت – HL در نمودار اندیکاتور
- واگرایی مثبت قوی: LL در نمودار قیمت – HL در نمودار اندیکاتور
- واگرایی منفی مخفی: LH در نمودار قیمت – HH در نمودار اندیکاتور
- واگرایی منفی ضعیف: HH در نمودار قیمت – EH در نمودار اندیکاتور
- واگرایی منفی معمولی: EH در نمودار قیمت – LH در نمودار اندیکاتور
- واگرایی منفی قوی: HH در نمودار قیمت – LH در نمودار اندیکاتور
راهنمایی: حرف L برای کف قیمت (Low)، حرف H برای سقف قیمت (High) و حرف E برای حالت برابر (Equal) به کار می‌روند. ترکیب این حروف نشان دهنده سقف‌ها و کف‌های بالاتر، پایین‌تر و برابر هستند. به طور مثال HL برای بیان کف بالاتر استفاده می‌شود و LH سقف پایین‌تر را نشان می‌دهد.
تنظیمات اندیکاتور RSI
استفاده‌های اندیکاتور RSI به همینجا ختم نمی‌شود و با تغییر تنظیمات، می‌توانید آن را برای تحلیل‌های مختلف شخصی‌سازی کنید. به این منظور در نوار بالای اندیکاتور روی علامت چرخ‌دنده (Settings) کلیک کنید تا صفحه تنظیمات اندیکاتور RSI باز شود. در قسمت Inputs این صفحه، تنظیمات RSI، میانگین متحرک (MA) و بازه زمانی (Timeframe) را مشاهده می‌کنید. در قسمت Style، می‌تواند رنگ‌ها و نحوه نمایش نمودار RSI را مطابق سلیقه خود تنظیم کنید. در بخش Visibility نیز، نمایش ثانیه‌ها و دقایق از 1 تا 59، ساعت‌ها از 1 تا 24، روزها از 1 تا 366، هفته‌ها از 1 تا 52 و ماه‌ها از 1 تا 12 قابل تنظیم است.
در قسمت سمت چپ پایین صفحه نیز، گزینه Defaults را مشاهده می‌کنید. شما می‌توانید با کلیک روی این گزینه و انتخاب Save as default، تنظیمات انجام شده را به عنوان تنظیمات پیش‌فرض نمودار خود قرار دهید تا هر زمان که اندیکاتور RSI را باز می‌کنید آن‌ها را در اختیار داشته باشید. اگر بخواهید تنظیمات اندیکاتور RSI را به حالت اولیه بازگردانید، کافیست گزینه Reset Settings را انتخاب کنید و با زدن دکمه OK، صفحه تنظیمات را ببندید.
اندیکاتورهای مشابه RSI
اکنون که با بهترین تنظیمات اندیکاتور RSI آشنا شدید بهتر است بدانید اندیکاتورهای مختلفی وجود دارند که می‌توانند با RSI ترکیب شوند یا به عنوان جایگزین آن عمل کنند. از بهترین ترکیب‌های اندیکاتور RSI، می‌توانیم به ATR و ADX اشاره کنیم. از طرفی، اندیکاتور MACD یکی از گزینه‌هایی است که می‌توانید به جای اندیکاتور RSI از آن استفاده کنید. البته که هر اندیکاتور ویژگی‌های خاص خود را دارد و در شرایط مختلف می‌تواند استفاده‌های متعددی داشته باشد. با این حال بسیاری از تحلیلگران در برخی از تحلیل‌های خود، از اندیکاتور MACD به جای RSI استفاده می‌کنند.
به گفته سایت Investopedia اندیکاتور RSI برای بازارهای کم افت و خیزتر و ناشناخته‌تر عملکرد بهتری دارد. از طرفی MACD به عنوان یک اندیکاتور مستقل می‌تواند کارایی بهتری داشته باشد. بر این اساس، هر دو اندیکاتور در شرایط مختلفی کارآمد هستند و بهتر است که استفاده از هر دو را یاد بگیرید. بیت ایمن را دنبال کنید تا در پست‌های آموزشی بعدی با اندیکاتور MACD هم آشنا شوید و استفاده از آن را یاد بگیرید.
اندیکاتور Stochastic RSI چیست؟
اندیکاتور استوکاستیک ار اس ای (Stochastic RSI) یکی از انواع اندیکاتورهای RSI می‌باشد که تریکیبی از اندیکاتورهای استوکاستیک (Stochastic) و اندیکاتور شاخص قدرت نسبی است. تحلیلگران از این اندیکاتور برای تشخیص قیمت استفاده می‌کنند و از آنجایی که دقت و حساسیت زیادی نسبت به شاخص RSI استاندارد دارد از محبوبیت زیادی برخوردار است. البته این اندیکاتور در سال ۱۹۹۴ توسط استنلی کراول و توشار شاندا راه‌اندازی شد.
