صرافی متمرکز و غیرمتمرکز چه تفاوت هایی دارند؟

بازار ارزهای دیجیتال بازاری است که مثل هر صنعت دیگری به آموزش نیاز دارد و اصطلاحات رایج و مربوط به خود را دارد. دو نمونه از این اصطلاحات، صرافی متمرکز (CEX) و صرافی غیرمتمرکز (DEX) هستند. در این مقاله قرار است تفاوت صرافی متمرکز و غیر متمرکز را به شما توضیح دهیم. البته پیش از توضیح در خصوص تفاوت صرافی متمرکز و غیر متمرکز، ابتدا بهتر است با مفهوم این دو نوع صرافی آشنا می‌شوید برهمین اساس ما در ادامه مقاله قصد داریم به توضیح کامل‌تری در خصوص صرافی متمرکز و غیر متمرکز و موارد زیر بپردازیم.

1. صرافی متمرکز (CEX) چیست؟
2. صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟
3. مزایا و معایب صرافی متمرکز (Centralized exchanges)
4. مزایای صرافی غیرمتمرکز (Decentralized exchanges)
5. آشنایی با چند صرافی متمرکز و غیرمتمرکز 

صرافی متمرکز (CEX) چیست؟

صرافی متمرکز ارز دیجیتال پلتفرم آنلاینی است که به‌عنوان یک شخص ثالث میان کاربر و صرافی عمل می‌کند. اگر بخواهیم به‌بیان ساده‌تر بگوییم، کار آن شبیه به کارگزاری‌های بورس است. برهمین اساس بهتر است با برخی از ویژگی‌های این پلتفرم آشنا شوید تا فرق میان صرافی متمرکز و غیرمتمرکز را بهتر درک کنید. ویژگی‌های یک صرافی متمرکز عبارت است از:

• مالکیت شخصی؛ صرافی متمرکز یک شخص یا اشخاصی را به‌عنوان مالک، مدیرعامل و غیره دارد.
• امنیت؛ این صرافی‌ها از امنیت بالایی برخوردار هستند تا هر روزه بتوانند اعتماد بیشتری برای کاربران خود ایجاد کنند.
• از قوانین و مقررات خاصی پیروی می‌کنند؛ از آن جا که این صرافی‌ها مالکیت حقیقی و حقوقی دارند، باید از قوانین خاصی که در آن کشور وجود دارد تبعیت کنند.

همچنین با در نظر داشتن این موضوعات باید توجه کنید که تقریبا 99 درصد معاملات ارزهای دیجیتال از طریق صرافی های متمرکز صورت می‌گیرد. که پس از معامله، این رمز ارزها در کیف پول ارز دیجیتال قرار می‌گیرند. البته حتما دقت کنید که حتما کلید خصوصی خود را در جایی امن نگهداری کنید. زیرا با فراموشی کلید ورود به کیف پول، یک فرد می‌تواند هزاران دلار را به‌آسانی از دست بدهد. اما صرافی‌های متمرکز از دارایی سرمایه گذاران مراقبت می‌کند و اجازه نمی‌دهد که چنین اتفاقی رخ دهد.

صرافی غیرمتمرکز (DEX) چیست؟

صرافی غیرمتمرکز یا DEX، بستری برای انجام معاملات به‌صورت غیرمتمرکز است و از بلاک چین و قراردادهای هوشمند برای حذف واسطه‌ها استفاده می‌کند. با کمک یک صرافی غیرمتمرکز کاربران می‌توانند بدون نیاز به واریز ارزهای دیجیتال به کیف پول صرافی‌ها، از داخل کیف پول خودشان معاملات را انجام دهند. همچنین صرافی های غیرمتمرکز به کاربران اجازه می‌دهند معاملات خود را به‌صورت همتا به همتا (P2P) و بدون واسطه انجام دهند.

مزایای صرافی متمرکز

صرافی متمرکز (Centralized exchanges) برای سرمایه گذاران مبتدی محیطی آشنا و دوستانه برای خرید و فروش ارز دیجیتال است. برخلاف کیف پول های دیجیتال و تراکنش های همتا به همتا (P2P) که می تواند بسیار پیچیده باشند، عملکرد صرافی متمرکز ساده است.

همچنین این صرافی ها قابل اطمینان هستند. در هنگام انجام تراکنش و معامله، صرافی متمرکز یک لایه محافظتی ارائه می دهند تا دارایی کاربران حفظ شود. همچنین این صرافی ها پشتیبانی هایی دارند که می تواند در بسیاری از مواقع خیلی مفید باشد.

معایب صرافی متمرکز

یکی از معایب صرافی متمرکز کارمزد معاملات در آن است. برخلاف تراکنش های همتا به همتا (P2P)، این صرافی ها کارمزد بالایی برای خود خدمات دریافت می کنند. این کارمزد ها بر اساس میزان معامله متفاوت است. یعنی هر چه معاملات بزرگتری انجام دهید کارمزد آن بیشتر است.

مزایای صرافی غیرمتمرکز

یکی از مزایای صرافی های غیرمتمرکز (Decentralized exchanges)، کاهش خطر هک برای سرورها است. کاربران در صرافی های غیرمتمرکز نیازی به یک شخص ثالث برای انجام معاملات خود ندارند. بنابراین خطر سرقت اموال کاهش می یابد. همچنین در این صرافی ها هنگامی شخص یا سازمانی کنترل را در دست نداشته باشند، امکان دستکاری بازار و پولشویی از بین می رود. از دیگر مزایای این صرافی ها ناشناس بودن کاربران است. در صرافی های غیرمتمرکز نیازی به پر کردن فرم های احراز هویت ندارید.

معایب صرافی غیرمتمرکز

 یکی از معایبی که در این صرافی ها اول از هر چیزی به چشم میخورد، حجم کم معاملات در آن است. از آن جایی که 99 درصد بازار در دست صرافی متمرکز است، حجم معاملات بسیار پایین سرعت خرید و فروش را کاهش می دهد. یکی دیگر از معایب صرافی های غیرمتمرکز، پیچیدگی آن برای کاربر است. کاربران این صرافی ها باید کلید ها و رمزهای عبور کیف پول دیجیتال خود را به خاطر بسپارند، وگرنه تمام دارایی آن ها برای همیشه از دست می رود. همچنین در این صرافی ها هیچ گونه پشتیبانی ندارد و در صورت بروز مشکل برای کاربران کسی پاسخگو نیست.

آشنایی با چند صرافی متمرکز و غیرمتمرکز  

تمام صرافی های ایرانی از نوع صرافی متمرکز (CEX) هستند. این صرافی ها مالک شخصی دارند و از قوانینی که توسط مجلس و دولت به آن ها ابلاغ می شود، تبعیت می کنند. در مورد اکثر صرافی های بین المللی و جهانی نیز باید بگوییم که تقریبا 90 درصد این صرافی ها متمرکز هستند. چراکه هنوز صرافی های غیرمتمرکز به خوبی در جهان مورد پذیرش قرار نگرفتند.

صرافی های بزرگ مثل بایننس، کراکن، کوکوین، هیوبی، کوین بیس، بیتفینکس، بای بیت، اوکس و… برخی از صرافی های مطرح متمرکز هستند. همچنین از برترین صرافی های غیر متمرکز (DEX) نیز می توان به یونی سواپ، پنکیک سواپ، وان اینچ، سوشی سواپ، ام دکس (MDEX)، جاست سواپ، بیسک (Bisq)، اوپن اوشن و هانی سواپ اشاره کرد.

جمع بندی

صرافی‌های متمرکز (CEX) و غیرمتمرکز (DEX) هر دو نقش حیاتی در بازار ارزهای دیجیتال دارند و با وجود داشتن اهداف مشترک، هر یک ویژگی‌ها و مزایا و معایب خود را دارند. صرافی‌های متمرکز از طریق مدیریت متمرکز، سرعت بالاتری در انجام تراکنش‌ها دارند و معمولا برای کاربران مبتدی ساده‌تر و ایمن‌تر به نظر می‌رسند. با این حال، کنترل متمرکز بر دارایی‌ها و خطراتی مانند هک و کلاهبرداری، همچنان از چالش‌های این نوع صرافی‌ها است.

در مقابل، صرافی‌های غیرمتمرکز با بهره‌گیری از بلاک چین و قراردادهای هوشمند، کنترل کامل دارایی‌ها را به کاربران می‌دهند و از شفافیت بیشتری برخوردارند. این نوع صرافی‌ها امنیت بیشتری را فراهم می‌کنند، اما ممکن است پیچیدگی‌های بیشتری در استفاده از آن وجود داشته باشد و برای انجام تراکنش‌ها با تاخیر مواجه شود. در نهایت، انتخاب میان صرافی‌های متمرکز و غیرمتمرکز به نیازها، سطح تجربه کاربر و اولویت‌های امنیتی و حریم خصوصی بستگی دارد.