همبستگی یا کوریلیشن (Correlation) یکی از مفاهیم اساسی و پرکاربرد در آمار و تحلیل داده‌ها است که ارتباط و میزان وابستگی بین دو یا چند متغیر را مشخص می‌کند. از همین رو این ابزار تحلیلی به ما کمک می‌کند تا الگوها و روندهای موجود در داده‌ها را شناسایی کرده و از این طریق به تصمیم گیری‌های دقیق‌تر و بهینه‌تری دست پیدا کنیم. البته بهتر است بدانید که همبستگی نه تنها در علوم آماری، بلکه در زمینه‌های مختلفی همچون اقتصاد، مالی، علوم اجتماعی و طبیعی نیز کاربرد گسترده‌ای دارد.
به صورت کلی در دنیای مالی، همبستگی برای سرمایه گذاران و تحلیلگران شرایطی فراهم می‌کند تا افراد بتوانند به کمک این ابزار کاربردی روابط بین دارایی‌های مختلف را درک کرده و بر اساس این روابط، پورتفولیوهای متنوع‌تری ایجاد کنند تا ریسک کلی سرمایه گذاری را کاهش دهد. در اقتصاد نیز، تحلیل همبستگی به فهم تاثیرات متقابل بین شاخص‌های اقتصادی مختلف مانند نرخ بهره، نرخ تورم و رشد اقتصادی کمک می‌کند. با در نظر داشتن این موضوع در ادامه مقاله قصد داریم به توضیح کامل‌تری در خصوصی کورولیشن بپردازیم.
کوریلیشن به چه معناست؟
کوریلیشن یا همبستگی یکی از مفاهیم و اصطلاحات رایج در بازارهای مالی است که برای سنجش ارتباط میان دو یا چند دارایی متفاوت طراحی شده است. این ابزار کاربردی نشان می‌دهد که دارایی‌های متفاوت چه نسبتی با یکدیگر دارند. از همین رو افراد می‌توانند با بررسی کوریلیشن روند بازار را تحلیل کنند و معاملات بهتری را برای خود به ارمغان آورند.
با در نظر داشتن این موضوع بهتر است بدانید که کوریلیشن به صورت یک نمودار عمل می‌کرد و بازه بین 1- تا 1 را به سرمایه گذاران و معامله گران نشان می‌دهد. از همین رو هر زمان که این نمودار به 1 نزدیک شود یعنی دو دارایی نسبت نزدیکی به هم دارند و اگر دارایی اول رشد کند دارایی دوم نیز با رشد مواجه می‌شود. اما برخلاف آن اگر نمودار به 1- نزدیک باشد یعنی دو دارایی نسبت نزدیکی به یکدیگر ندارند و برخلاف یکدیگر عمل می‌کنند. یعنی در زمان صعودی شدن یکی از این دارایی‌ها، دیگری ریزش پیدا می‌کند. بنابراین سرمایه گذاران و معامله گران به راحتی می‌توانند با کمک کوریلیشن به بررسی شرایط بازار بپردازند. البته در ابن بین ممکن است این سوال برایتان به میان آید که بررسی کوریلیشن تنها برای بررسی دو دارایی یکسان است؟
در پاسخ به این سوال باید بگوییم خیر شما می‌توانید همبستگی دو دارایی متفاوت را بررسی کنید و به کمک کوریلیشن به بررسی تحلیل بازار بپردازید. برا درک بهتر این موضوع قصد داریم کوریلیشن را با مثالی به شما توضیح دهیم.
به طور مثال با خود فرض کنید که قصد دارید با کمک کوریلیشن ارتباط بین ارز بیت کوین و فارکس را بررسی کنید. در این صورت اگر کوریلیشن بین فارکس و بیت کوین 1 باشد یعنی هر زمان بیت کوین با ریزش مواجه شود، فارکس نیز با کاهش قیمت مواجه می‌شود. با در نظر داشتن این موضوع کوریلیشن به سرمایه گذاران و تحلیل گران اجازه می‌دهد تا ارتباطات بین دارایی‌ها را درک کرده و ریسک سرمایه گذاری خود را مدیریت کنند.
انواع کوریلیشن
اکنون که با مفهوم کوریلیشن آشنا شدید بهتر است بدانید همبستگی به سه نوع متفاوت یعنی همبستگی مثبت، همبستگی منفی و همبستگی صفر تقسیم می‌شود. به صورت کلی همبستگی مثبت زمانی رخ می‌دهد که افزایش یک متغیر با افزایش متغیر دیگر همراه است و نمودار بازه عدد 1 را نمایش می‌دهد.
مانند رابطه بین دمای هوا و فروش بستنی. همبستگی منفی نیز زمانی اتفاق می‌افتد که افزایش یک متغیر با کاهش متغیر دیگر همراه است که در این زمان نمودار بازه 1- را نمایش می‌دهد. که این نوع همبستگی شرایطی مانند رابطه‌ای بین قیمت بنزین و مصرف آن دارد. از همین رو قابل ذکر است که همبستگی صفر نیز نشان می‌دهد که هیچ رابطه‌ای بین دو متغیر وجود ندارد. البته علاوه بر این، همبستگی غیرخطی نیز وجود دارد که در آن رابطه بین متغیرها به صورت خطی نیست و ممکن است پیچیده‌تر باشد.
نحوه کار با کوریلیشن
برای محاسبه نسبت وابستگی دارایی‌ها به کمک کوریلیشن ابتدا باید به دنبال پلتفرم‌هایی باشید که از این ابزار کاربردی پشتیبانی می‌کنند. به صورت برای بررسی همبستگی دارایی‌ها می‌توانید از وب سایت‌هایی همچون TradingView و Intotheblock استفاده کنید و به راحتی در خصوص نسبت وابستگی دارایی‌ها اطلاعات دقیقی به دست آورید. با در نظر داشتن این موضوع ما در این بخش قصد داریم نحوه استفاده از فرمول کوریلیشن را در وب سایت Tradingview به شما توضیح دهیم. برای انجام این کار ابتدا وارد وب سایت تریدینگ ویو شوید سپس در قسمت سرچ‌ها نام دارایی مورد نظر خود را سرچ کنید.
ما در این بخش قصد داریم کوریلیشن را براساس بیت کوین بسنجیم. برای انجام این کار در قسمت سرچ‌ها عبارت BTCUSDT را سرچ کنید تا نمودار بیت کوین به شما نمایش داده شود. سپس همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید بر روی گزینه Indicator در بالای نمودار کلیک کنید و عبارت Correlation Cofficient را سرچ کنید. از همین رو پس از انتخاب این گزینه، باید مشخص کنید که قصد دارید نسبت چه دارایی را با بیت کوین بررسی کنید که ما قصد داریم کوریلیشن بیت کوین را با فارکس مقایسه کنیم.
برهمین اساس باید در قسمت Symbol نام Forex را بنویسید تا بتوانید همبستگی این دو دارایی مهم را با یکدیگر مقایسه کنید. از همین رو پس از انجام این مراحل نموداری در پایین صفحه قرار می‌گیرد که نسبت بین فارکس و بیت کوین را نمایش می‌دهد. از همین رو همانطور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید در تایم فریم 5 روزه همبستگی بین فارکس و بیت کوین 0.76 می‌باشد. یعنی در میان این دو دارایی، همبستگی مثبت شکل گرفته است.
کاربردهای کوریلیشن در بازارهای مالی
همبستگی در بازارهای مالی به سرمایه گذاران و معامله گران کمک می‌کند تا روابط بین دارایی‌ها را درک کرده و استراتژی معاملاتی بهتری را برای مدیریت ریسک انتخاب کنند. به صورت کلی با تحلیل همبستگی بین دارایی‌ها، سرمایه گذاران می‌توانند ریسک پورتفولیو خود را کاهش دهند. زیرا انتخاب دارایی‌هایی با همبستگی منفی یا کم به کاهش نوسانات کلی پورتفولیو کمک می‌کند. از همین رو افراد می‌توانند معاملات کم ریسک‌تری را برای خود رقم بزنند.
همچنین تحلیل همبستگی به معامله گران کمک می‌کند تا استراتژی‌های معاملاتی موثر تری را طراحی کنند. به عنوان مثال، یک معامله‌گر می‌تواند دارایی‌هایی با همبستگی منفی را بخرد و بفروشد تا از تغییرات قیمت بهره برداری کند. البته بهتر است بدانید که این ابزار کاربردی برای موسسات مالی نیز کاربرد دارد و آن‌ها می‌توانند از همبستگی برای مدیریت دارایی‌ها و بدهی‌های خود استفاده کنند. زیرا با تحلیل همبستگی بین دارایی‌ها و بدهی‌ها، می‌توانند ریسک‌های مرتبط با نرخ بهره، نرخ ارز و سایر عوامل اقتصادی را بهتر مدیریت کنند.
جمع بندی
کوریلیشن یا همبستگی به رابطه آماری بین دو یا چند متغیر اشاره دارد که نشان می‌دهد تغییر در یک متغیر با تغییر در دیگری همراه است. که این رابطه می‌تواند مثبت، منفی یا صفر باشد، به صورت کلی همبستگی مثبت نشان می‌دهد که با افزایش یک متغیر، متغیر دیگر نیز افزایش می‌یابد. همبستگی منفی نشان می‌دهد که با افزایش یک متغیر، متغیر دیگر نیز کاهش می‌یابد و همبستگی صفر نشان می‌دهد که هیچ رابطه‌ای بین متغیرها وجود ندارد.
با در نظر داشتن این موضوع بهتر است بدانید که ضریب همبستگی بازه بین 1- و 1 را نشان می‌دهد. یعنی عدد کوریلیشن هر چه به 1 نزدیکتر باشد ارتباط دو دارایی به یکدیگر بیشتر است و همبستگی مثبت دارند. اما هر چه عدد به 1- نزدیکتر باشد یعنی ارتباط دو دارایی برخلاف یکدیگر عمل می‌کنند و همبستگی منفی است.
سوالات متداول
آیا می توان از کوریلیشن در بازار بورس نیز استفاده کرد؟
بله بهتر است بدانید که کاربردهای کوریلیشن تنها به بازار ارزهای دیجیتال و فارکس خلاصه نمی‌شود بلکه این ابزار کاربردی در تمامی بازارهای مالی کاربرد دارد.
آیا تنها با کمک کوریلیشن می توان روند بازار را پیش بینی کرد؟
از آنجایی که بازارهای مالی با ریسک‌ها و نوسانات زیادی روبرو هستند نمی‌توان تنها به کمک کوریلیشن روند بازار را پیش بینی کرد و باید عوامل دیگری را نیز مد نظر داشته باشید.
آیا ضریب کوریلیشن همیشه دقیق است؟
ضریب کوریلیشن ممکن است تحت تاثیر ناهنجاری‌ها، نمونه‌های کوچک یا داده‌های نامناسب قرار گیرد و همیشه دقیق نباشد.
