دیفای 2 (DeFi 2) چیست؟ مقایسه DeFi و DeFi 2 

دیفای 2 در واقع ورژن جدید امورمالی غیرمتمرکز است. پروژه دیفای 2 قرار است مشکلات نسخه قبلی را برطرف کند. این نسخه نسل جدیدی از اقتصاد غیرمتمرکز خواهد بود. رشد حوزه دیفای (DeFi) از سال 2020 آغاز شد و طی این مدت پروژه هایی مانند یونی سواپ (UniSwap). یونی سواپ پلتفرمی است که برای تمرکز زدایی معاملات و امورمالی که راه های جدیدی برای دریافت سود از دنیای ارز دیجیتال ارائه می کند. این پروژه ها در سال گذشته به موفقیت های شگفت انگیزی دست پیدا کردند.

اما این حوزه مشکلاتی هم دارد که باید حل شوند و به همین دلیل عبارت دیفای 2 برای توصیف نسل جدید برنامه‌ های غیر متمرکزی که قرار است راه حل‌ ها را ارائه کنند، به کار می برند. در ادامه در مورد مفهوم ورژن جدید امور مالی غیر متمرکز یا دیفای 2 و مشکلاتی که به دنبال حل کردنشان است، توضیحات کاملی ارائه خواهیم داد.

معرفی دیفای 2 (DeFi 2) 

ورژن جدید امورمالی غیرمتمرکز یا پروژه دیفای 2 به منظور بروزرسانی نسل اول DeFi و حل مشکلات آن به وجود آمد. نسل اول دیفای خدمات مالی غیر متمرکز را در اختیار تمام افرادی که کیف پول رمز ارزی داشتند، قرار داد؛ اما در عین حال ایرادهایی هم داشت. بهبود یافتن یک نوآوری در دنیای کریپتو امری بی‌ سابقه نیست و پیش از این شاهد عرضه بلاک چین‌ های نسل دومی مانند اتریوم بودیم که نسخه بهبود یافته بلاک چین بیت کوین محسوب می‌ شوند. البته به نظر می‌ رسد که محصولات دیفای 2 مجبور خواهند شد با توجه به قوانینی مانند شناسایی مشتری (KYC) و مقررات ضد پولشویی (AML) که دولت‌ های جهان قصد اعمالشان را دارند، تغییر کنند.

در حوزه دیفای، استخرهای لیکوئیدیتی (Liquidity Pools) به فراهم کنندگان نقدینگی اجازه می‌ دهند تا در ازای استیک کردن یک جفت توکن، درآمدی در قالب کارمزدهای معاملاتی بدست بیاورند. البته اگر قیمت این جفت توکن تغییر کند، فراهم کنندگان با خطر ضرر و کاهش سرمایه مواجه خواهند شد. یک پروتکل دیفای 2 می‌ تواند در ازای دریافت یک کارمزد کوچک، فراهم کنندگان را در مقابل این خطر بیمه کند. وجود این راه حل ساده می‌ تواند انگیزه بیشتری برای سرمایه گذاری در استخرهای لیکوئیدیتی ایجاد کند و در نتیجه به نفع کاربران، استیک کنندگان و کل اکوسیستم DeFi خواهد بود.

مقایسه دیفای 2 و نسل اول دیفای

پیش از پرداختن به کاربردهای ورژن جدید امورمالی غیرمتمرکز، بهتر است با مشکلاتی که قرار است با مشکلاتی که قرار است توسط دیفای 2 حل شوند، آشنا شویم. لازم است بدانید بیشتر موانعی که در ادامه نام خواهیم برد، برای فناوری بلاک چین و ارزهای دیجیتال هم وجود دارند:

مقیاس پذیری: پروتکل های دیفای در بعضی بلاک چین ها ترافیک و کارمزدهای بالایی دارند و نتیجه خدمات گران قیمتی را با سرعت پایین ارائه کند. بنابراین انجام کارهای ساده بیش از حد طول می کشد و مقرون به صرفه هم نخواهد بود.

اوراکل ها و اطلاعات شخص ثالث: محصولاتی مالی وابسته به اطلاعات خارجی، به اوراکل های (منابع جمع آوری اطلاعات شخص ثالث) با کیفیت تری نیاز دارند که قرار است در ورژن جدید امورمالی غیرمتمرکز و توسط محصولات دیفای 2 فراهم شود.

متمرکز سازی: افزایش میزان تمرکز زدایی باید همواره یکی از اهداف محصولات دیفای باشد. اما در حال حاضر بسیاری از پروژه های این حوزه از سازمان های خودگردان غیرمتمرکز (DAO) استفاده نمی کنند. 

نقدینگی: بازارها و استخرهای لیکوئیدیتی بین بلاک چین ها و پلتفرم های مختلف توزیع شدند و نقدینگی حالت پخش پیدا کردند. دارایی ها و ارزشی که دارند، طی فرایند فراهم سازی نقدینگی قفل می شوند. در این استخرها هیچ کاربرد دیگری نخواهند داشت و این یعنی کاهش بهره وری از سرمایه.

اهمیت دیفای 2 (DeFi 2)

حتی هولدرها و کاربران رمزارزی با تجربه هم ممکن است برای درک مفهوم دیفای با مشکل مواجه شوند. این در حالیست که هدف DeFi همواره کاهش موانع ورود به دنیای ارز دیجیتال، و ایجاد فرصت‌ های درآمدزایی جدید برای دارندگان رمز ارزها بود. برای مثال کاربرانی که توانایی دریافت وام از بانک‌ های سنتی را ندارند، ممکن است به یک پلتفرم دیفای مراجعه کنند.

ورژن جدید امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای 2 به این دلیل اهمیت دارد که می‌ تواند اقتصاد را بدون قبول ریسک، دموکراتیک کند. علاوه بر این، نسل جدید DeFi به دنبال حل مشکلات مختلفی است که به بهبود تجربه کاربری منجر خواهد شد و اگر در این کار موفق باشد و انگیزه‌ های بهتری ایجاد کند، همه افراد نفع خواهند برد.

کاربردهای DeFi 2

در حال حاضر تعدادی پروژه در شبکه‌ های مختلفی مانند اتریوم، اسمارت چین بایننس، سولانا و دیگر بلاک چین‌ های پشتیبان از قراردادهای هوشمند، خدمات نسل جدید DeFi را ارائه می‌ کنند. در ادامه به چند مورد از متداول‌ ترین انواع این پروژه‌ ها می‌ پردازیم.

آزادسازی ارزش دارایی های استیکینگ

اگر تاکنون دارایی های خود را در یک جفت توکن موجود در یک استخر لیکوئیدیتی استیکینگ باشید، حتما می‌ دانید که در ازای آن توکن‌ های نقدینگی (LP Token) دریافت خواهید کرد. بر اساس شرایط پروژه‌ های نسل اول دیفای، دریافت سود با استیکینگ توکن‌ های LP از طریق ییلد فارمینگ امکان پذیر خواهد بود. اما راه‌ های استفاده از ارزش دارایی‌ های استیک در بلاک چین به همین یک مورد محدود می‌ شود و در نتیجه میلیون‌ ها دلار قفل شده‌ بدون استفاده داریم.

ورژن جدید امور مالی غیرمتمرکز قدمی رو به جلو برداشت و محصولات دیفای 2 می‌ توانند از این توکن‌ های LP در ییلد فارمینگ، به عنوان وثیقه استفاده کنند. وثیقه مذکور ممکن است برای یک پروتکل وام گیری رمز ارزی، یا برای صدور توکن‌ های جدید طی فرآیندی مشابه با میکردائو (MakerDAO) مورد استفاده قرار گیرد. مکانیزم این فرآیند در هر پروژه متفاوت خواهد بود. اما ایده اصلی این است که باید در کنار دریافت سود سالانه، فرصت‌ های جدیدی برای استفاده از توکن‌ های LP موجود باشد.

بیمه قراردادهای هوشمند

ارزیابی دقیق قراردادهای هوشمند برای همه کاربران (به جز توسعه دهندگان باتجربه) دشوار خواهد بود و بدون انجام این کار، بررسی کلی یک پروژه نیمه تمام خواهد بود. بنابراین سرمایه گذاری روی پروژه‌های DeFi همواره ریسک نسبتا بالایی به همراه خواهد داشت که دیفای 2 قصد دارد آن‌ها را با بیمه کردن قراردادهای هوشمند کاهش دهد.

فرض کنید که از یک پروتکل بهینه سازی سود استفاده می‌کنید و توکن‌های نقدینگی خود را در قرارداد هوشمند آن ذخیره کرده‌اید. حالا اگر این قرارداد هوشمند با مشکل امنیتی مواجه شود، احتمال از دست رفتن تمام دارایی‌های شما وجود دارد. یک پروژه بیمه دیفای می‌تواند در ازای دریافت کارمزد، سپرده شما در پروتکل ییلد فارمینگ را ضمانت کند. البته توجه داشته باشید که این ضمانت تنها به یک قرارداد هوشمند خاص محدود می‌شود و اگر مشکل امنیتی از استخر لیکوئیدیتی باشد، در بیشتر مواقع پرداختی انجام نخواهد شد. البته اگر دارایی‌های یک قرارداد ییلد فارمینگ بیمه شده از دست برود، به احتمال زیاد معادل سپرده کاربر به او بازگردانده خواهد شد.

بیمه ضررهای ناپایدار

اگر به منظور استخراج لیکوئیدتی در یک استخر نقدینگی سرمایه گذاری کنید، تغییرات قیمت جفت توکن‌ های مربوطه ممکن است به کاهش ارزش سرمایه قفل شده شما منجر شود. این فرآیند را به عنوان ضرر ناپایدار (Impermanent loss) می شناسند و در ورژن جدید امور مالی غیر متمرکز، پروتکل‌ های دیفای 2 به دنبال روش‌ های جدید برای کاهش این ریسک هستند.

برای مثال فرض کنید صرفا یک توکن LP را سپرده گذاری کردید و نیازی به واریز جفت معاملاتی آن ندارید. در چنین حالتی، یک پروتکل دیفای توکن بومی خودش را در کنار توکن شما قرار می‌ دهد تا جفت را ایجاد کند. کارمزد های دریافتی از معاملات این جفت نیز بین شما و پروتکل تقسیم خواهند شد. با گذشت زمان، پروتکل مذکور از کارمزدهای دریافتی یک صندوق بیمه ایجاد می‌ کند تا سپرده‌ های شما را در مقابل ضرر ناپایدار ضمانت کند. در شرایطی که موجودی صندوق برای پوشش زیان کاربر کافی نباشد، توکن‌ های جدید صادر خواهند شد و در شرایطی که تعداد توکن‌ ها بیش از حد مورد نیاز باشد، امکان سوزاندن یا ذخیره آن‌ ها برای موارد دیگر وجود دارد.

بازپرداخت وام های غیرمتمرکز

به طور کلی دریافت وام شامل ریسک نقدشوندگی و پرداخت سود خواهد بود. اما با ورژن جدید امور مالی غیرمتمرکز یا همان دیفای 2 شرایط عوض خواهد شد. برای مثال فرض کنید که از یک وام دهنده ارز دیجیتال 200 دلار وام دریافت کردید. وام دهنده به شما 200 دلار کریپتو می‌ دهد، اما قبل از آن 100 دلار به عنوان وثیقه دریافت خواهد کرد. زمانی سپرده خود را برای وام دهنده ارسال کنید، وی از آن برای دریافت سود استفاده می‌ کند و پس از این که (100 دلار + مقداری سود) به دست آورد، سپرده را به شما بازگرداند. بنابراین دیگر خبری از ریسک نقدشوندگی نخواهد بود و اگر ارزش توکن‌ های وثیقه کاهش پیدا کند، تنها زمان مورد نیاز برای بازگرداندن وثیقه طولانی‌ تر خواهد شد.

ریسک ها و معایب DeFi 2

نسل جدید دیفای ریسک ها را به طور کامل حذف نمی کند و به همین دلیل در این بخش به تعدادی از خطرات اصلی و روش های محافظت در مقابل آنها اشاره خواهیم کرد.

 ضعف ایمنی و احتمال هک 

ارزیابی های امنیتی هرگز نمی توانند امنیت یک پروژه را تضمین کنند. همیشه تا جای ممکن در مورد پروژه مورد نظرتان تحقیق کنید و توجه داشته باشید که هر نوع سرمایه گذاری، با مقداری ریسک همراه است.

 تاثیر مقررات بر سرمایه گذاری های کاربران

دیفای اکنون مورد توجه دولت ها و قانون گذاران جهان قرار دارد. قانون و مقررات می توانند امنیت و ثبات را به دنیای کریپتو بیاورند. اما در عین حال ممکن است به تغییر خدمات دهی بعضی پروژه های DeFi هم منجر شوند. 

 ضرر ناپایدار

 حتی در شرایطی که این نوع ضرر توسط پروژه های ورژن جدید امورمالی غیرمتمرکز یا دیفای 2 بیمه شود، کاربرانی به دنبال لیکوئیدتی ماینینگ هستند هم چنان باید مقدار زیادی ریسک را بپذیرند. به عبارتی دیگر، این ریسک هرگز به مقادیر اندک نخواهد رسید.

 احتمال دشواری دسترسی به دارایی ها

اگر دارایی های خود را از طریق رابط کاربری وبسایت یک پروژه دیفای استیک کردید، بهتر است قرارداد هوشمند آن را هم در بلاک چین پیدا کنید. در غیر این صورت اگر وبسایت غیرفعال شود، امکان برداشت دارایی را نخواهید داشت. البته تعامل مستقیم با یک قرارداد هوشمند هم آسان نیست و به دانش فنی نیاز دارد.

جمع بندی 

در حال حاضر موفقیت بسیاری از پروژه های DeFi به وضوح قابل مشاهده است. اما پتانسیل کامل ورژن جدید امورمالی غیرمتمرکز یا دیفای 2 هنوز پا به میدان نگذاشته است. این نسل جدید همچنان باری بسیاری از کاربران پیچیدگی های زیادی دارد. هیچکس نباید از محصول مالی ای که به طور کامل درکش نمی کند، استفاده کند. ایجاد یک فرایند ساده (به خصوص برای کاربران جدید) به زمان بیشتری نیاز دارد. تاکنون موفقیت  روش هایی که برای کاهش ریسک و افزایش سود سالانه ایجاد شدند را دیدیم. اما هنوز باید منتظر ماند و دید که آیا ادعاهای نسل دوم دیفای به حقیقت خواهند پیوست یا خیر.