فناوری دیپین چیست و چگونه دنیای زیرساخت ها را متحول می‌کند؟

فناوری دیپین چیست؟

دیپین (DePIN)، مخفف عبارت Decentralized Physical Infrastructure Network است و از ترکیب دنیای فیزیکی و دیجیتال تشکیل شده است. فناوری دیپین با کمک بلاکچین و قراردادهای هوشمند، امکان اشتراک و مدیریت منابع واقعی را در قالب شبکه‌ای منبع باز و غیرمتمرکز فراهم می‌کند. در این فناوری افراد یا شرکت‌ها می‌توانند دارایی‌های فیزیکی خود را اعم از تجهیزات اینترنت، ذخیره‌سازها، گره‌های محاسباتی یا دستگاه‌های حسگر را به شبکه متصل کنند و در ازای انجام این کار براساس میزان استفاده و مشارکت در شبکه توکن‌های بومی پروژه را به عنوان پاداش دریافت کنند.

هدف اصلی این فناوری، ایجاد شبکه‌هایی برای زیرساخت فیزیکی مانند شارژ وسایل نقلیه برقی، تلکام‌ها، سیستم‌های حمل و نقل، املاک و مستغلات، ذخیره اطلاعات و غیره است. ایده راه‌اندازی این فناوری سال‌ها پیش مطرح شد اما تا زمانی که وب 3 یا همان نسل سوم اینترنت روی کار نیامد عملی شدن این ایده به تعویق افتاد. پس از ظهور وب 3 فناوری DePIN نیز توسعه یافت و تکنولوژی بلاکچین زیرساخت‌های فیزیکی این فناوری را به‌صورت امن و شفاف ایجاد کرد.

فناوری دیپین چگونه کار می کند؟

شاید در ابتدا فناوری دیپین برای شما عجیب به نظر برسد و سازوکار آن را درک نکنید برهمین اساس در این بخش قصد داریم نحوه کار کرد این فناوری را به شما توضیح دهیم تا درک بهتری از DePIN داشته باشید. به‌طور کلی سه المان اصلی در ساختار دیپین ها وجود دارد که این المان‌ها شامل تجهیزات فیزیکی، میان افزار و بلاکچین است. تجهیزات فیزیکی توسط یک تامین کننده کنترل می‌شوند، میان‌افزار وظیفه انتقال داده‌های تجهیزات بلاکچین را بر عهده دارد و بلاکچین به‌عنوان دفترکل عمومی، انتقال و ثبت داده‌ها را مدیریت می‌کند. با در نظر داشتن این موضوع در ادامه هر بخش را با جزئیات بیشتری بررسی می‌کنیم.

• تجهیزات فیزیکی: تجهیزات فیزیکی می‌تواند شامل هر چیزی اعم از سنسورها، روترهای اینترنت، پنل‌های خورشیدی و غیره باشد. به‌طور کلی مدیریت این تجهیزات بر عهده ارائه‌دهندگان خصوصی مانند شرکت‌ها، سازمان‌ها یا تولیدکنندگان است. اغلب این زیرساخت‌ها پیش از ورود به حوزه DePin و بلاکچین وجود داشته‌اند و با ایجاد شرایط مناسب، می‌توانند به این اکوسیستم متصل شوند.

• میان افزار: میان افزار پل ارتباطی میان بلاکچین و زیرساخت‌های فیزیکی است. این بخش داده‌های عملکرد تجهیزات را جمع‌آوری کرده و در شبکه DePin منتشر می‌کند. عملکرد میان افزار مشابه یک اوراکل غیرمتمرکز است که داده‌های دنیای واقعی را دریافت کرده و به برنامه‌های بلاکچینی منتقل می‌کند.

• سیستم بلاکچین: پس از جمع‌آوری داده‌ها توسط میان‌افرا دیتاها به بلاکچین ارسال می‌شوند تا فرایند انتقال آن‌ها بین کاربران و ارائه‌دهندگان زیرساخت مدیریت شود. بلاکچین با استفاده از این داده‌ها، کارمزدها و پاداش‌های کاربران را محاسبه می‌کند. همچنین، منابع شبکه را مدیریت کرده و مدل‌های قیمت‌گذاری را با سیستم پرداخت ترکیب می‌کند تا کاربران بتوانند هزینه خدمات مورد استفاده را سریع و شفاف پرداخت کنند.

آشنایی با مزایای فناوری دیپین

دیپین از مزایا و ویژگی‌های متعددی برخوردار است و همین موضوع آن را به یکی از نوآورانه‌ترین مدل‌های زیرساختی در دنیای بلاکچین تبدیل کرده‌است. از مهم‌ترین مزایای فناوری دیپین می‌توان به غیرمتمرکز بودن آن اشاره کرد. به‌طور کلی در دیپین کنترل شبکه در دست یک نهاد واحد نیست و جامعه شبکه می‌توانند در تصمیمات این فناوری شرکت کنند. به‌طور کلی غیرمتمرکز بودن دیپین منجر به افزایش امنیت و شفافیت می‌شود، زیرا همه تراکنش‌ها و داده‌ها روی بلاکچین ثبت و قابل‌بررسی هستند.

از نظر اقتصادی، DePIN با استفاده از مدل اقتصاد توکنی، انگیزه مالی قوی برای مشارکت‌کنندگان ایجاد می‌کند و به جای هزینه‌های سنگین متمرکز، منابع را از طریق جامعه تامین می‌کند. همچنین این فناوری از مقیاس‌پذیری بالایی برخوردار است و شبکه‌ها می‌توانند سریع‌تر و با هزینه کمتر توسعه یابند.

مهم ترین پروژه های دیپین

برخی از پروژه‌های بلاکچینی با زیرساخت فناوری دیپین فعالیت می‌کنند که تعدادی از آن‌ها پروژه‌های شناخته شده هستند که در چندین سال اخیر توجه فعالان حوزه بلاکچین و دنیای ارزهای دیجیتال را به خود جلب کرده‌اند. با در نظر داشتن این موضوع در ادامه مقاله قصد داریم مهم‌ترین پروژه‌های فناوری دیپین را به شما معرفی کنیم.

• فایل کوین (Filecoin)
• هلیوم (Helium)
• رندر (Render)
• هایومپر (Hivemapper)

فایل کوین (Filecoin)

فایل کوین یک شبکه بلاکچینی غیرمتمرکز است که برای کاربران شرایطی فراهم می‌کند تا بتوانند فضای خالی هارد دیسک خود را در اختیار دیگران قرار دهند. از همین رو، افرادی که به فضای ذخیره‌سازی نیاز دارند، می‌توانند این فضا را اجاره کنند و هزینه آن را با توکن FIL بپردازند. به‌طور کلی بلاکچین Filecoin تمام این فرایندها را ثبت می‌کند تا از صحت داده‌ها و شفافیت معاملات مطمئن شود. استفاده از دیپین در فایل کوین منجر به ایجاد یک سیستم ذخیره‌سازی ارزان‌تر، امن‌تر و مقاوم در برابر سانسور است که به‌جای سرورهای متمرکز، روی هزاران کامپیوتر در سراسر جهان اجرا می‌شود.

هلیوم (Helium)

هلیوم یک شبکه غیرمتمرکز است که برای دستگاه‌های اینترنت اشیا (IoT) طراحی شده است. از همین رو افراد می‌توانند دستگاه‌هایی به نام Hotspot را در جهت گسترش پوشش شبکه نصب کنند. در این صورت افراد به ازای میزان پوششی که برای شبکه هلیوم فراهم کرده‌اند و دستگاه‌هایی که به شبکه متصل می‌شوند ارز هلیوم دریافت می‌کنند. این فرایند باعث شده هلیوم بدون نیاز به سرمایه‌گذاری کلان یک شرکت، در صدها شهر جهان فعال شود و در مقابل، کاربران نیز با مشارکت در شبکه، درآمد کسب کرده و به توسعه زیرساخت‌های ارتباطی کمک می‌کنند. به نوعی می‌توان گفت استفاده از زیرساخت فناوری دیپین برای شبکه هلیوم و کاربران فعال سودآور است.

رندر (Render)

رندر یکی از پروژه‌های DePIN است که بر ارائه راهکارهای رندرینگ غیرمتمرکز مبتنی بر GPU تمرکز دارد. این شبکه، بیشتر نقش واسطه را ایفا می‌کند و اپراتورهای نودهایی را که مایلند از توان پردازشی بدون استفاده کارت‌های گرافیک خود درآمد کسب کنند، به افرادی متصل می‌کند که به قدرت محاسباتی بالا برای رندر سه‌بعدی و سایر پردازش‌های سنگین گرافیکی نیاز دارند. به‌طور کلی، Render نه‌تنها یک شبکه محاسباتی غیرمتمرکز مبتنی بر GPU فراهم می‌کند، بلکه بستری کامل برای هنرمندان، طراحان و توسعه‌دهندگان است تا بتوانند سرویس‌ها و برنامه‌های خلاقانه خود را ایجاد و عرضه کنند.

هایومپر (Hivemapper)

هایومپر یک پروژه دیپین است که از سازوکار متفاوتی برخوردار است و با تکیه بر مشارکت جامعه خود، نقشه‌ای به‌روز و دقیق با منبع جمع‌سپاری ایجاد می‌کند. در این مدل، کاربران می‌توانند با نصب داش‌کم‌های هایومپر روی وسایل نقلیه خود، هنگام حرکت در مسیرها، داده‌های مکانی را برای شبکه جمع‌آوری کنند. این داده‌ها به‌صورت خودکار توسط دستگاه ثبت و به سیستم ارسال می‌شوند تا در فرایند به‌روزرسانی و تکمیل نقشه‌ها مورد استفاده قرار گیرند. در مقابل، مشارکت‌کنندگان بر اساس میزان پوشش و مسافت پیموده‌شده، توکن HONEY دریافت می‌کنند که این پاداش‌ها انگیزه‌ای برای ادامه همکاری و گسترش پوشش شبکه فراهم می‌آورد.

جمع بندی

فناوری دیپین (DePIN) با ترکیب زیرساخت فیزیکی و بلاکچین، امکان اشتراک‌گذاری و مدیریت منابع واقعی را به‌صورت غیرمتمرکز فراهم می‌کند. در این فناوری، تجهیزات فیزیکی مانند سنسورها، روترها یا پنل‌های خورشیدی به شبکه متصل می‌شوند و داده‌های آن‌ها از طریق میان‌افزار به بلاکچین ارسال می‌شود. بلاکچین ضمن ثبت شفاف تراکنش‌ها، پاداش‌ها و کارمزدها را مدیریت می‌کند. دیپین با مدل اقتصاد توکنی، انگیزه مالی برای مشارکت ایجاد کرده و امنیت، شفافیت و مقیاس‌پذیری بالایی دارد.