منظور از ساخت توکن چیست؟
ساخت توکن یا توکنیزه کردن یکی از مفاهیم کلیدی در بازار ارزهای دیجیتال است که در این فرایند افراد میتوانند داراییها یا حقوق مالکیت خود را به توکن تبدیل کنند. بهطور کلی این داراییها طیف وسیعی را در برمیگیرند و شامل املاک و مستغلات، سهام شرکتها، طلا، آثار هنری و حتی حقوق مالکیت معنوی است. به زبان ساده، اگر با نحوه ساخت توکن آشنا شوید میتوانید بسیاری از داراییهای با ارزش را به توکن تبدیل کنید. این فرایند غالبا با استفاده از قراردادهای هوشمند یا ابزارهای داخلی ارائهشده توسط بلاکچین هایی مانند اتریوم صورت میگیرد.
البته بهتر است بدانید که توکن ها از بلاکچین اختصاصی برخوردار نیستند، برهمین اساس برای توسعه و تامین امنیت، از زیرساخت یک شبکه زیربنایی استفاده میکنند. برای درک عمیقتر مفهوم ساخت توکن و آشنایی کامل با این فناوری، مطالعه مقاله “توکن چیست؟” به شما کمک زیادی خواهد کرد.
توکن چه تفاوتی با کوین دارد؟
زمانی که صحبت از توکن میشود، این سوال برای بسیاری پیش میآید که توکن چه تفاوتی با کوین دارد؟ در پاسخ کوتاه به این سوال باید گفت کوین ها برخلاف توکن ها از بلاکچین اختصاصی خود برخوردارند. اما پاسخ این سوال به همین یک جمله خلاصه نمیشود، بلکه اگر بخواهیم کمی عمیقتر به موضوع نگاه کنیم، توکن ها با استفاده از بلاکچین هایی همچون اتریوم، بایننس اسمارت چین، پولکادات و غیره ایجاد میشوند. از همین رو، توسعهدهندگان میتوانند بدون ایجاد شبکه بلاکچینی جداگانه، توکن های خود را صادر کنند و آنها با توجه به اهدافی که مد نظر دارند، بستر مناسب برای ساخت توکن را انتخاب میکنند.
بهطور مثال از آنجایی که شبکه اتریوم از ویژگیهای زیادی برخوردار است، بسیاری از توسعهدهندگان توکن های خود را بر روی این بستر راهاندازی میکنند و در اینجاست که مفهوم توکن ERC-20 معنا پیدا میکند. از دیگر تفاوتهای ساخت کوین و توکن میتوان به کاربردها و ویژگیهای آنها اشاره کرد. کوین ها در اغلب مواقع تنها به عنوان یک رمز ارز برای خرید و فروش کاربرد دارند، اما توکن ها از سازوکار متفاوتی برخوردارند و کاربردهای متنوعتری ارائه میدهند.
آنها میتوانند به عنوان نماینده داراییها شناخته شوند، شرایط دسترسی به خدمات خاص را فراهم کنند و دارندگان آنها با استفاده از مکانیسم رایگیری در سیستمهای غیرمتمرکز، در تصمیمات مهم پروژه شرکت کنند. با در نظر داشتن این موضوع، بهتر است بدانید که توکن ها برخلاف ارزهای دیجیتال، از انواع متفاوتی برخوردارند که هر یک از آنها کاربردها و ویژگیهای خاص خود را دارا هستند. از همین رو اگر شما نیز به دنبال ساخت ارز دیجیتال هستید، بهتر است بدانید که فرایند ساخت توکن سادهتر است و میتوانید این رمز ارزها را بهگونهای طراحی کنید که کاربردهای گستردهای داشته باشند.
آشنایی با انواع توکن ها
توکن ها واحدهای دیجیتالی هستند که در بستر فناوری بلاکچین ایجاد میشوند و کاربردهای متنوعی دارند. این رمز ارزها میتوانند نمایانگر دارایی، ابزار دسترسی، یا واحد پرداخت در یک شبکه بلاکچین باشند. در سالهای اخیر، با توجه به نیازهای متفاوت کاربران و پروژهها، توکنها به دستههای مختلفی تقسیم شدهاند که هر کدام ویژگیها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند. برهمین اساس از انواع توکن ها عبارتاند از:
- توکن های کاربردی (Utility)
- توکن های امنیتی (Security)
- توکن های برای پرداخت (Payment)
- استیبل کوین ها (Stablecoins)
توکن کاربردی (Utility Token)
توکن های کاربردی یا یوتیلیتی توکن (Utility Token)، یکی از انواع توکن ها هستند که برای دسترسی به محصولات، خدمات یا پلتفرمهای خاص طراحی شدهاند. این توکن ها به دلیل داشتن کاربردهای متعدد، بیشتر به عنوان ابزاری برای تعامل با پروژهها استفاده میشوند. بسیاری از این توکن ها در عرضه اولیه (ICO) صادر میشوند تا پروژهها بتوانند سرمایه جذب کنند و در عین حال به کاربران امکان استفاده از خدمات را بدهند. البته برای درک عمیقتر این نوع توکن ها، مطالعه مقاله یوتیلیتی توکن چیست میتواند به شما کمک کند تا درک بهتری در خصوص این توکن داشته باشید.
توکن امنیتی (Security Token)
توکن امنیتی (Security Token) نماینده دیجیتال داراییهای سنتی مانند سهام، اوراق قرضه یا املاک هستند و تابع قوانین مالی مشابه آنها میباشند. ارزش این توکن ها بر اساس داراییهای زیرساختی است و میتوانند حقوقی مانند سود سهام یا حق رای به دارندگان بدهند. از همین رو، افراد میتوانند با داشتن حقرای، در تصمیمات پروژه شرکت کنند و آینده آن را به شکل متفاوتی رقم بزنند.
با در نظر داشتن این موضوع، بهتر است بدانید که صدور و معامله این توکن ها نیازمند رعایت چارچوبهای قانونی مالی است و معمولا در بازارهای خاص و تحت نظارت معامله میشوند. توکن های امنیتی به دلیل محدودیتهای قانونی، کمتر در بازارهای عمومی دیده میشوند و بیشتر برای جذب سرمایه با شفافیت و نقدشوندگی بالا مورد استفاده قرار میگیرند.
توکن پرداخت (Payment token)
توکن پرداخت (Payment token) نوعی دارایی دیجیتال است که با هدف تسهیل تراکنشهای مالی و انتقال ارزش طراحی شده و بر روی یک بلاکچین میزبان مانند اتریوم یا بایننس اسمارت چین ایجاد میشود. برخلاف رمز ارزهایی مانند بیت کوین که از شبکه بلاکچبنی مستقل برخوردارند، توکن های پرداخت بلاکچین اختصاصی ندارند و از زیرساختهای موجود استفاده میکنند. این توکنها معمولا برای خرید کالا و خدمات، پرداختهای بینالمللی استفاده میشوند و مزایایی همچون حذف واسطهها، افزایش شفافیت و بهبود دسترسیهای مالی را به همراه دارند.
با در نظر داشتن این موضوع از مهمترین ویژگیهای آنها میتوان به سرعت بالا، هزینه پایین و امکان استفاده جهانی اشاره کرد. اکنون که با مفهوم توکن پرداخت آشنا شدید بهتر است بدانید که از مهمترین توکن های پرداخت میتوان به تتر (USDT)، یو اس دی کوین (USDC) اشاره کرد.
استیبل کوین (Stablecoin)
استیبل کوین ها (Stablecoins) یکی از انواع توکن ها هستند که برخلاف دیگر رمز ارزها، تحت تاثیر نوسانات شدید بازار قرار نمیگیرند. ارزش این نوع رمز ارزها ثابت است و با پشتوانه داراییهایی همچون ارز فیات مانند دلار یا کالاهای گران بها همچون طلا فعالیت میکنند. هدف اصلی استیبل کوین ها، ترکیب ثبات ارزش داراییهای سنتی با مزایای فناوری بلاکچین مانند سرعت بالا و دسترسی جهانی است. با در نظر داشتن این موضوع، از مهمترین استیبل کوین های بازار ارزهای دیجیتال میتوان به تتر (USDT) و دای (DAI) اشاره کرد که با پشتوانه دلار فعالیت میکنند و هر واحد از آنها تقریبا برابر با 1 دلار آمریکا است.
کدام شبکه برای ساخت توکن مناسب است؟
در سالهای اخیر، ساخت توکن ها به یکی از مهمترین بخشهای فعالیت در دنیای بلاکچین تبدیل شده است. همانطور که پیشتر اشاره کردیم توکن ها از شبکه اختصاصی برخوردار نیستند، به همین دلیل انتخاب شبکه مناسب برای ساخت توکن از اهمیت بالایی برخوردار است و میتواند تاثیر مستقیمی بر امنیت، کارایی، هزینه و مقیاسپذیری پروژه داشته باشد. با در نظر داشتن این موضوع از مهمترین شبکهها برای ساخت توکن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- اتریوم (Ethereum)
- سولانا (Solana)
- بایننس اسمار چین (Binance Smart Chain)
- کاردانو (Cardano)
- پولکادات (Polkadot)
اتریوم (Ethereum)
اتریوم یکی از بهترین و معتبرترین پلتفرمهای ساخت توکن در بلاکچین است که از ویژگیهای بسیار زیادی برخوردار است. این شبکه با استانداردهای معروفی مانند ERC-20 ،ERC-721 و ERC-1155، بستری کامل برای ایجاد انواع توکن های کاربردی و NFT فراهم کرده است. اتریوم مبتنی بر قرارداد هوشمند طراحی شده و برای توسعهدهندگان شرایطی فراهم میکند تا بتوانند اپلیکیشن های غیرمتمرکز (dApps) و توکن های پیچیده بسازند.
این شبکه از مزایای بسیار زیادی برخوردار است که از مهمترین آنها میتوان به امنیت بالا، پشتیبانی گسترده از سوی جامعه توسعهدهندگان و مستندات قوی اشاره کرد. البته با این وجود، اتریوم معایبی نیز بههمراه دارد که گس فی بالا، به خصوص در زمان شلوغی شبکه و گاهی تاخیر در پردازش تراکنشها از مهمترین معایب آن محسوب میشوند. همچنین، پیادهسازی پروژه روی این شبکه برای افراد تازهکار ممکن است چالشبرانگیز باشد.
بایننس اسمارت چین (Binance Smart Chain)
بایننس اسمارت چین (BSC) بهدلیل سرعت بالا و کارمزد پایین، به انتخابی محبوب برای ساخت توکن تبدیل شده است. این شبکه با استفاده از الگوریتم اثبات اعتبار (PoSA)، تراکنشها را به سرعت پردازش میکند. بایننس اسمارت چین، شبکه اختصاصی صرافی بایننس و ارز بایننس کوین (BNB) است که منجر به سهولت در توسعه توکن ها و کاهش هزینهها شده است. با این حال، ساختار نسبتا متمرکز و امنیت پایینتر در برخی مواقع، از چالشهای احتمالی شبکه بایننس اسمارت چین به شمار میرود. همچنین برخی پروژهها بیش از حد به زیرساختهای Binance وابستهاند که این موضوع ممکن است در بلندمدت مشکلساز شود.
سولانا (Solana)
سولانا بهعنوان یکی از سریعترین شبکههای بلاکچین، گزینهای مناسب برای پروژههایی است که به سرعت بالا و هزینه کم نیاز دارند. این شبکه از ترکیب الگوریتم اثبات تاریخ (PoH) و اثبات سهام (PoS) بهره میبرد. توکنسازی در سولانا بهویژه برای اپلیکیشنهای بازی، امور مالی و NFT بسیار مناسب است و از مزیتهای زیادی از جمله تراکنشهای آنی، کارمزد بسیار پایین، مقیاسپذیری بالا و مستندات قابلفهم برخوردار است. با این حال، سولانا نسبت به رقبای قدیمیتر، پایداری کمتری داشته و در شلوغی شبکه گاهی دچار اختلال میشود. همچنین، یادگیری ابزارهای آن ممکن است برای توسعهدهندگان تازهکار کمی دشوار باشد.
کاردانو (Cardano)
کاردانو با رویکرد علمی و معماری لایهای، محیطی امن و پایدار برای ساخت توکن ها فراهم میکند. این شبکه با الگوریتم اثبات سهام (PoS) کار میکند که مصرف انرژی را به حداقل میرساند. طراحی جداگانه لایه تراکنش و قرارداد هوشمند موجب امنیت بیشتر و کارایی بهتر شده است. کاردانو برای پروژههایی که به دقت بالا و توسعه بلندمدت نیاز دارند، گزینهای بسیار مناسب است. از مزایای این شبکه میتوان به امنیت بالا، طراحی علمی، مصرف انرژی کم و اسناد دقیق اشاره کرد. در مقابل، پذیرش کمتر در بازار، پیچیدگی توسعه و محدود بودن برخی قابلیتها در مراحل اولیه از معایب آن به شمار میرود.
پولکادات (Polkadot)
پولکادات با ساختار ماژولار و قابلیت اتصال زنجیرههای مختلف، یکی از نوآورانهترین شبکهها برای ساخت توکن است. این شبکه از زنجیره مرکزی (Relay Chain) و پاراچینها تشکیل شده است که امکان تعامل چند زنجیرهای را فراهم میکند. مزیت اصلی پولکادات، توانایی در شکستن انزوا میان بلاکچینها و انتقال داده بین آنها است. همچنین طراحی مقیاسپذیر و حاکمیت انعطافپذیر، این شبکه را به گزینهای آیندهدار تبدیل کرده است. با این حال، پیچیدگی فنی در راهاندازی، نیاز به منابع بیشتر و تجربه عملی کمتر در مقایسه با شبکههای قدیمیتر، برخی از چالشهای فعلی آن محسوب میشوند.
پیش نیازهای لازم برای ساخت توکن
برای ساخت توکن، ابتدا باید هدف توسعه آن را مشخص کنید؛ اینکه آیا برای پرداخت، شرکت در رأیگیری، دسترسی به خدمات خاص، یا استفاده در یک پروژه بلاکچینی طراحی میشود. پس از تعیین هدف، باید به دنبال شبکه مناسب برای ساخت توکن باشید. همانطور که پیشتر اشاره کردیم، شبکههایی مانند اتریوم، بایننس اسمارت چین، پالیگان و کاردانو از رایجترین بسترها برای ساخت توکن هستند.
قدم بعدی، تسلط نسبی به برنامهنویسی قراردادهای هوشمند است. در بیشتر موارد، از زبان Solidity استفاده میشود که مخصوص توسعه در شبکه اتریوم است. همچنین ابزارهایی مانند Remix IDE یا Hardhat برای نوشتن، کامپایل و تست قرارداد بهکار میروند.
پس از ساخت توکن نوبت به انتشار رمز ارزهای ساخته شده میرسد. در این صورت، باید یک کیف پول ارز دیجیتال که از شبکه مورد نظر پشتیبانی میکند، انتخاب کنید تا بتوانید هزینه گس را پرداخت کنید.
البته بهتر است پیش از راهاندازی نهایی، توکن خود را در شبکه آزمایشی یا همان تست نت، آزمایش کرده و کد آن را از نظر امنیتی بررسی کنید. همچنین، رعایت مسائل قانونی و مقررات مالی در کشور محل اقامت یا فعالیت پروژه بسیار ضروری است.
آموزش گام به گام ساخت توکن
تا به اینجای مقاله، پیش نیازهای مهم برای ساخت توکن را توضیح دادیم و اکنون نوبت به آن رسیده که فرایند ساخت توکن را به شما آموزش دهیم. شاید برخی تصور کنند که ساخت توکن فرایندی پیچیده است، اما بهتر است بدانید که این فرایند چندان دشوار نیست و افراد میتوانند با کمی دقت و رعایت چند نکته کلیدی ساخت توکن را به راحتی انجام دهند. با در نظر داشتن این موضوع اگر شما نیز جزو افرادی هستید که میخواهید در خصوص چگونگی ساخت توکن اطلاعاتی داشته باشید، مطالعه کامل این متن به شما کمک خواهد کرد، زیرا در ادامه سعی داریم به شما آموزش دهیم که چگونه میتوان توکن ساخت.
تعیین هدف توکن
پیش از شروع کدنویسی، باید هدف و قصد خود را از ساخت توکن مشخص کنید، همانطور که پیشتر اشاره شد، توکن ها کاربردهای متفاوتی دارند. از همین رو، در ابتدای مسیر برای ساخت توکن، ابتدا باید مشخص کنید که توکن شما چه کاربردهایی خواهد داشت و چه مشکلاتی را برطرف خواهد کرد.
البته در بازار ارزهای دیجیتال، برخی از رمز ارزها به نام میم کوین (Memecoin) تحت تاثیر شوخی راهاندازی شدهاند و توسعهدهندگان هدف مشخصی برای عرضه آنها نداشتند. با این حال اگر بخواهید توکن مناسبی ارائه دهید، بهتر است هدف خود را از ساخت آنها مشخص کنید و از خود بپرسید که آیا میخواهید توکن کاربردی بسازید یا توکن حاکمیتی و قصد دارید توکن شما در جامعه چه جایگاهی داشته باشد.
انتخاب بلاکچین مناسب
انتخاب بلاکچین مناسب یکی از مهمترین مراحل در ساخت توکن است که تاثیر مستقیمی بر کارایی، هزینهها و موفقیت پروژه شما دارد. بهطور کلی هر بلاکچین ویژگیها، مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارد و باید بر اساس نیازها و هدف توکن، بهترین گزینه را انتخاب کنید. برای مثال، اتریوم به دلیل جامعه کاربری بزرگ، پشتیبانی گسترده از ابزارها و استانداردهای شناختهشده، محبوبترین بلاکچین برای ساخت توکن است. اما کارمزدهای بالا و سرعت نسبتا پایین تراکنشها در اتریوم، ممکن است برای پروژههای با بودجه محدود یا نیاز به تراکنشهای سریع، مشکلساز شود.
به همین دلیل، گزینههایی مانند بایننس اسمارت چین، پالیگان و سولانا مطرح شدهاند که علاوه بر هزینه کمتر تراکنشها، سرعت بالاتری نیز دارند و برای پروژههایی که به مقیاسپذیری بیشتری نیاز دارند، مناسبترند. علاوه بر هزینه و سرعت، باید به پشتیبانی ابزارهای توسعه، اکوسیستم بلاکچین، امنیت شبکه و میزان پذیرش کاربران نیز توجه کرد تا بلاکچینی انتخاب شود که هم اهداف فنی و هم اقتصادی پروژه شما را به بهترین شکل پوشش دهد.
انتخاب استاندارد توکن
استاندارد توکن بهعنوان چارچوب فنی و قوانین مشخصی تعریف میشود که رفتار و عملکرد توکن را در شبکه بلاکچین تعیین میکند. استانداردها باعث میشوند تا توکن ها با کیف پول ها، صرافی ها و سایر برنامههای غیرمتمرکز بهصورت یکپارچه و بدون مشکل تعامل داشته باشند. بهعنوان مثال، در شبکه اتریوم، استاندارد ERC-20 برای توکنهای قابل تعویض (fungible) استفاده میشود. اما برای توکن هایی که غیرقابل تعویض یا همان NFT هستند از استاندارد ERC-721 و ERC-1155 استفاده میشود، زیرا هر یک از واحدهای این توکن ها با واحد دیگر متفاوت است و ارزش یکسانی ندارند.
در شبکه بایننس اسمارت چین نیز استاندارد BEP-20 مشابه ERC-20 است و توکنهای سازگار با این استاندارد بهراحتی توسط کیف پولها و صرافیهای آن شبکه پشتیبانی میشوند. با در نظر داشتن تمامی این موارد، اگر استاندارد اشتباهی را برای ساخت توکن انتخاب کنید، ممکن است با مشکلات زیادی مواجه شوید.
برای مثال، توکنی که مطابق با یک استاندارد خاص نباشد، ممکن است در کیف پول ها یا پلتفرمهای معاملاتی شناخته نشود یا به درستی کار نکند. بنابراین، استاندارد توکن نقش کلیدی در تعیین ویژگیهایی مانند نحوه انتقال توکن، مشاهده موجودی، صدور توکنهای جدید و قابلیت سوزاندن آنها دارد و باید با دقت و بر اساس نیازهای پروژه انتخاب شود تا عملکرد بهینه و سازگاری کامل با اکوسیستم بلاکچینی فراهم گردد.
تعیین مشخصات توکن
پس از انجام مراحل قبلی، نوبت به انتخاب نام، نماد اختصاری و تعیین میزان عرضه کل توکن شما میرسد. باید مشخص کنید که آیا عرضه توکن ثابت است یا امکان ایجاد توکنهای جدید (Minting) وجود دارد. این موارد، هویت و قوانین اقتصادی توکن را مشخص میکنند و از اهمیت زیادی برخوردارند.
نوشتن قرارداد هوشمند
اکنون زمان نوشتن کد قرارداد هوشمند است که بر اساس استاندارد انتخابی شما، رفتار توکن را تعریف میکند. این قرارداد، قوانین انتقال توکن، مدیریت موجودیها، ایجاد یا سوزاندن توکن ها و سایر امکانات را مشخص میکند. البته اگر شبکه اتریوم را انتخاب کرده باشید، معمولا از زبان Solidity برای آن استفاده میشود. در این بین ابزارهایی مانند Remix IDE برای نوشتن، تست و دیباگ قرارداد به صورت آنلاین در دسترس هستند و میتوانید از آنها استفاده کنید. همچنین کتابخانه OpenZeppelin قالبهای امن و استانداردی را ارائه میدهد که از بروز اشتباهات رایج جلوگیری میکند.
تست قرارداد
پیش از انتشار توکن در شبکه اصلی، بهتر است قرارداد را در محیط امن و بدون ریسک تست کنید. در سالهای اخیر، شبکههای آزمایشی زیادی برای این منظور راهاندازی شدهاند که از بهترین آنها میتوان به Goerli یا Mumbai اشاره کرد. این شبکهها به شما اجازه میدهند تراکنشهای ساختگی با توکن های بیارزش انجام دهید. در این مرحله باید بررسی کنید که انتقال توکن، ایجاد یا سوزاندن و محدودیتهای دسترسی به درستی کار میکنند. همچنین میتوانید از ابزارهایی مانند Remix یا Hardhat برای اجرای تستها کمک بگیرید. البته استفاده از کیف پولهای متصل به شبکه تست و دریافت توکن های آزمایشی از فاستها (Faucets) برای آزمایش ضروری است.
استقرار در شبکه اصلی
پس از اطمینان از عملکرد صحیح، قرارداد هوشمند خود را روی شبکه اصلی مانند Ethereum Mainnet مستقر کنید. برای این کار باید کیف پول خود را متصل کرده، کد را کامپایل و ارسال نمایید. این مرحله نیازمند پرداخت هزینههای واقعی گس به شبکه است. از همین رو پس از استقرار، توکن شما به صورت رسمی قابل استفاده خواهد بود.
تایید قرارداد هوشمند
برای اعتمادسازی، بهتر است کد منبع قرارداد را در سایتهای بلاکچین اکسپلورر مانند Etherscan یا BscScan منتشر کنید. این کار به کاربران امکان میدهد نحوه عملکرد توکن را بررسی کنند و باعث میشود قابلیتهای بیشتری در کیف پول ها و صرافیهای غیرمتمرکز فعال شود.
اضافه کردن توکن به کیف پول ها
برای مشاهده توکن در کیف پول هایی مثل MetaMask، باید آن را بهصورت دستی اضافه کنید و اطلاعاتی مانند آدرس قرارداد، نماد و میزان تقسیمپذیری را در کیف پول وارد کنید تا موجودی توکن نمایش داده شود. در آخر اگر میخواهید توکن شما قابلیت معامله داشته باشد، میتوانید آن را در صرافیهای غیرمتمرکزعرضه کنید.
جمع بندی
در مجموع، ساخت توکن فرایندی استراتژیک و گامبهگام است که با برنامهریزی دقیق، انتخاب بستر مناسب و رعایت اصول فنی میتواند به شکلی موثر و هدفمند انجام شود. این فرایند با تعیین هدف، انتخاب بلاکچین مناسب، انتخاب استاندارد توکن، طراحی نام و عرضه، نوشتن و تست قرارداد هوشمند آغاز میشود و در نهایت با استقرار روی شبکه اصلی، تایید قرارداد و افزودن به کیف پولها تکمیل میشود. عدهای ممکن است با خود فرض کنند که تنها برنامهنویسان میتوانند توکن بسازند اما بهتر است بدانید که با استفاده از ابزارهای موجود و رعایت اصول امنیتی و فنی، حتی افراد غیرمتخصص نیز میتوانند فرایند ساخت توکن را انجام دهند.
سوالات متداول
-
آیا توکن ساخته شده را می توان حذف کرد؟خیر، پس از انتشار در شبکه اصلی، قرارداد هوشمند و توکن قابل حذف نیستند، اما میتوان آنها را غیرفعال یا بیارزش کرد.
-
آیا همه کیف پول ها از توکن پشتیبانی میکنند؟خیر، فقط کیف پول هایی که با استاندارد و شبکه توکن هماهنگ باشند، قادر به نمایش و انتقال آن هستند.
-
آیا امکان کلاهبرداری با توکن های ساختگی وجود دارد؟بله، توکنهایی که بدون هدف و پشتوانه ساخته میشوند میتوانند ابزار کلاهبرداری باشند، بنابراین بررسی شفافیت پروژه بسیار مهم است.